Parto 02

Submitted by Reddebrek on August 6, 2019
... de junio 1928.
En la kolosaj vitrinoj brilas juvelaĵoj, moviĝas reklamataj
modeloj, susuras, kiel falanta akvo, silkoj. Belaj vivantaj pupoj, vestitaj en
luksaj roboj, afable ridetas al mi el post la vitroj, vaksaj virinaj piedoj
allogas aĉetantojn de la ŝtrumpoj. En la juvelaj magazenoj kiel bluaj, ruĝaj,
verdaj fajroj, flamas gemoj. Sed antaŭ la enirejoj sidas sur benketoj
bonaspektaj tute blankaj maljunuloj, konvene vestitaj, kun pluvombreloj en la
manoj: vi mem devas diveni, almenaŭ pro la malĝojaj vizaĝoj, ke ili estas
almozuloj.
Mia aŭtobuso haltas apud ŝtona preĝejo, antaŭ la rivero Spree. La traveturo trans la ponton estas
malpermesita. La publiko malrapide eliras. Sur la ponto ariĝis policistoj en
nigraj lakkovritaj ĉakoj. Mi aliras la ŝtonan pontbalustradon. Malsupre
tumultas belvestitaj vaporŝipetoj kaj la rivero, enforĝita en ŝtono, vivas.
Droninta en sunradioj banejo facile balanciĝas sur la ondoj.
— Kio okazis? — demandas mi. La policisto ĝentile
almetas la manon al la ĉaprando.
— Oni atendas malordon!
Antaŭ la enirejo sur la ponton amasiĝas la popolo. Aŭdiĝas
ekscititaj voĉoj. La policistoj formas seninterrompan ĉenon. Parto el ili tenas
per direktiloj satajn grasajn ĉevalojn, la alia sin apogas je bicikloj. Super
amasiĝinta aliborde homgrupo balanciĝas diverskolora afiŝo kun portreto de
Gindenburg. Mi havas bonan vidsenton kaj mi eĉ povas kompreni grandliteran
gotikan tekston:
Starante sur altaĵo, unu post la alia elpaŝas la oratoroj.
Jen parolas ia solida viro, en senriproĉa jako kun pluŝa kolumo. Li havas
energian buŝon kun akre mallevitaj lipoj kaj altan frunton. Parolas li tre
neklare kaj kompreni lin estas maleble. La kunvenintaj apud la balustrado
civitanoj primokas lin. Junulo en uniformo de ruĝfronto, metinte en buŝon du
fingrojn, aŭdigas egan fajfon. La policistoj malsereniĝas.
— Ĉu Otto Ŝraŭbe?
— Ho, Genosse! — Ni havas balotkampanjon. Ĉiu klopodas
por la siaj. Jen ĉi tiuj babilas pri patriotismo kaj bezono konstrui
kirasŝipojn!
En la aero komencas io zumi, ie sub la suno mem briletas
arĝenta alo kaj sur niajn kapojn ŝutiĝas pluvo de agitfolioj.
— Kiu deziras neniujn kirasŝpojn, voĉdonu por la
socialdemokratoj!
— La socialdemokrataĉoj agitas. Ili estas kvazaŭ
kontraŭ la kirasŝipoj, sed fakte — nenia diferenco! Nu, ne gravas! Ni ankaŭ ion
faras.
Aliflanke de la rivero sur la tribuno aperas lerta malgranda
homo. Eble, li estas deklamisto. Planante ĉiun geston, ĉiun toneton de la voĉo,
li samtempe ludas per sia vizaĝo, per sulkoj ĉirkaŭ sia buŝo, per sia rigardo.
Kion li parolas? Li povus nenion paroli. Anstataŭ li parolas lia moviĝema
korpo.
— Li estas danĝera malamiko! — diras Otto, — ni iru!
Li subite ekkaptas mian manikon. Tiumomente ĉio ĉirkaŭ ni
ekmoviĝas. La homamaso subite regrupiĝas. Ĝi formis cirklon, kaj en la centro
aperas neniu alia, ol Erich Ŝmidt.
— Kamaradoj! — krias li, streĉante la voĉon, — sub
gardo de la polico la faŝistoj kaj socialdemokratoj agitas por siaj kandidatoj!
Ne balotu por ili! Ili konstruas kirasŝipojn, ili intencas sufoki nin, ili
volas ŝtopi al ni la gorĝojn. Por komunistoj, por defendo de l' proletaro, por
defendo de l' Sovetunio!
— Rot Front, Rot Front! Rot Front!
La policistoj emociiĝas. Oficiro en blankaj gantoj diras
mallaŭte ordonon. Tuj komenciĝas en la homamaso tumulto. La policistoj komencis
atakadon kun gumbastonoj en la manoj. Mi sentas, ke iu kaptis mian manon. Mi
rapide returnas min. Apud mi estas Alice. Sia vizaĝo estas maltrankviligita.
— De kie vi aperis? — mirigite demandas mi, sensukcese
penante defendi ŝin per mia korpo de la homamasa premo.
— Poste, poste! Antaŭe ni eliru!
Blasfemoj kaj krioj flugas tra la aero. Arogantaj
komsomolanoj krias:
— Fuj! Malhonoro! For socialpolicistojn!
Iu ekkantas malpermesitan kanton. Ĝi daŭras kelkajn
minutojn. Poste subite interrompiĝas. La homamaso maldensiĝas sub batoj de la
gumbastonoj. Du falintaj sur la pavimo laboristoj krias ion koleran kaj
indignan. Kelkaj policistoj kuras post ni.
— Vi ne devas trafi en manojn de la polico! — rapide
diras Alice.
Ni kuras trans la placo al pordego de kvinetaĝa domo kaj
preskaŭ kunpuŝiĝas kun oficiro. Ni haltas. La oficiro, mirigita, rigardas
Alice'n per larĝigitaj okuloj. Ne ellasante mian manon, ŝi nerveme mordas la
lipojn. La policisto, atingante nin deposte jam estas kaptonta min je kolumo de
la jako, sed la oficiro rekonsciiĝas.
— Bonvolu, fraŭlino! Trairu!
En lia voĉo estas sentata mirego, miksita kun malkontento.
Sed li almetas la manon al la ĉaprando tiel ĝentile, ke mi demande ekrigardas
Alice'n.
La ŝtona korto estas preskaŭ malplena. Ĝi estas mallarĝa kaj
la suno ĝin ne penetras. La brikaj kvinetaĝaj konstruaĵoj aspektas en siaj
postaj partoj malafable. Kelke da infanoj ludas sur la asfalto, kurante unu
post la alia. Strangege sonas en iliaj infanaj buŝetoj la germanlingva
parolado. Kvazaŭ ili ekkrias dum leciono de la germana lingvo parkere
ellernitajn frazojn.
Alice spasme spiradas. La vizaĝo ruĝiĝis kaj la okuloj
brilas pro la malbone kaŝata indigno.
— Ĉu ĝi ne estas libero de parolado? — diras ŝi
mallaŭte.
— Kion do ni faru, Alice? Ĉu ĝi estas malprospero?
— Nenia malprospero! — vigle ŝi kontraŭdiras. — Ni
daŭrigos. Ni agitas por la kvina listo.
Ni eliras la straton kaj sub la ŝtona arko kunpuŝiĝis kun
Otto.
— Ha! Fine, diablo prenu, mi trovis vin! Kie vi
malaperis?
Alice ridetas.
— Mi decidis ien forkonduki la kamardon. Li estas ja
agento de Komintern! — La stratoj estas plenaj de la balottumulto. La bariloj
krias pri tridek listoj per senestetikaj afiŝoj. Sur la pavimo bruegas
pentritaj ŝarĝaŭtomobiloj. El post angulo aperas procesio de striitaj bagnuloj.
Ili iras sen iu ajn gardistaro kaj portas afiŝojn. Alice klarigas:
— Ni postulas amnestion por niaj politikaj
enkarcerigitoj. La komunista partio batalas por la amnestio. La laboristaro
devas baloti por la komunistoj.
Post la bagnuloj kuregas la popolo. Otto estas senlaca.
Malatentante policiston kaj forgesinte, ke post la plej proksima stratangulo
ĵus okazis la lukto, li ekstaras ĉe la stratkruciĝo kaj etendas la manon, la
procesio haltas kaj denove en unu momento kreskas la homamaso. Orkestro el
blankaj instrumentoj mole plenumas la Internacion. El la fenestroj elŝoviĝas
kapoj kaj scivoleme rigardas malsupren. Kelkie oni svingas per ruĝaj tukoj.
— Kamaradoj, — krias Otto, — tuj parolos Thälmann!
Eta gramofono alte leviĝas en la aero kaj ronke aŭdigas
malkompreneblajn sonojn. La publiko ne komprenas, tamen honorigas en persono de
l' gramofono la kamaradon Thälmann kaj la komunistan partion.
En Berlin ekbruliĝis la fajroj. Fabele transformiĝis la
urbo.
La mirakla asfalto, kvazaŭ mallumaj kanaloj de Venecio,
duobligas blindigan tremantan lumon de reklamoj, vitrinoj, ĉirkaŭigitaj de
diverskoloraj fajroj, kafejoj, varieteoj kaj teatroj. Kune kun aŭtoj glitas sur
la pavimo la respeguloj de iliaj lanternoj. Fluoj de la lumo interkruciĝas en
la aero. En la ĉielo senbrua aeroplano skizas inter la steloj smeraldajn
literojn:
— Voĉdonu, por la socialdemokratoj!
Rondaj verdaj kaj flavaj okuloj de elektrosemaforoj
malrapide ekpalpebrumis en ĉiujn flankojn. Sur viaduktoj de la supertera
fervojo ekflamis devizoj. Sur fasadoj de kvinetaĝaj konstruaĵegoj saltas,
kurbiĝas, malsupreniĝas kaj leviĝas fluetoj de fajroj. La fajrofesto fariĝas
grandioza spektaklo.
El malfermitaj fenestroj de kafejoj kaj teatroj aŭdiĝas gaja
muziko de charlestown'oj, frotado de piedoj kaj klakado de korkoj. Fleksiĝintaj
nudigitaj dancistinoj dolĉe rigardas el la grandegaj fotoportretoj, pendigitaj
en pordoj de kafejoj kaj la enuanta pordisto, kunmetinte postdorse la brakojn,
indiferente rimarkas:
— La eniro estas libera!
Sed preter, preter! Hodiaŭ pudro, parfumo, sapo kaj la
virina korpo estas sur la malantaŭa plano! Vane ĉi tiuj ĉarmaj elegantaj kaj
tute modestaj virinoj, diferencantaj de la ĉiuj ceteraj nur per siaj purpuraj
lipoj, deĵoras ĉe angulo de la brila Friedrich-strasse, esperante sian kutiman
gajnon. Vane sub la sonoj de elfluganta el restoracio «Jazzband'o», ĉifitaj de
l' vivo rusaj «eksulinoj», penantaj konkuri kun la berlinaj profesiulinoj,
trudas al solidaj burĝoj sian maljuniĝintan korpon. La silko de multekostaj
ŝtrumpoj, brilo de lakpantofloj, alloga ĉapelo, kaŝanta la vizaĝon, hodiaŭ ĉio
ĉi allogas malpli, ol tridek balotlistoj, kriantaj pri si ĉiuminute, ĉiusekunde.
La kalejdoskopo de la reklamaj fajroj ĉesis servi hodiaŭ al
tio, al kio ĝi servas ordinare. La elektro perfidis la homajn kapricojn. La
elektro altiras hodiaŭ atenton al la plej urĝa, momenta, al la plej necesa. Kaj
kvankam la burĝaro estas tute certa, ke venkos tiuj brilantaj sur la centraj
stratoj devizoj de iliaj partioj, tamen kiel fantomo timigas ĝin la modeste
lumigita cifero «5», okupanta sur Bülow-Platz la tutan kvinetaĝan severan
fasadon de la Centrejo de l' kompartio, la cifero, preskaŭ eniĝinta en la
tegolan tegmenton.
— Ĉu ni ne veturu hejmen, Alice? Mi ne volas reveni tre
malfrue. Almenaŭ du horojn mi devas dediĉi al mia laboro.
Mi skribas denove pri Mosĥozupr. Sed ĉi tiu ĉapitro estas
diversflanke necesa en mia romano. Ĝi devas vin meditigi.


. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ĉiulunde en akceptejo de kamarado Serebrovskij inter la dua
kaj tria horoj estis ega tumulto. La eta ĉambreto, kun fenestroj, rigardantaj
en la korton, ne povis akcepti ĉiujn dezirantojn. Tial parto de la vizitantoj
restis en la ĝenerala kancelario. Ĉi tie la vizitantoj estis starantaj dum
longaj horoj, sin apogante je la bariero kaj delogante la oficistojn de la
laboro. Plej ofte la oficistoj bonhumore estis mem partoprenantaj la kolektivan
konversacion. La signalon estis donanta la kancelariestro Osipov. Formetinte la
okulvitrojn kaj traviŝante ilin per salvigita naztuko, li fieraspekte
ĉirkaŭrigardis la kancelarion kaj turnis sin al plej proksima petanto, mortanta
pro la enuo:
— Kiun do aferon vi, civitano, havas al Mikaelo
Sergeeviĉ?
La vizitanto, sentante, ke al li malsupreniras persono,
okupanta nemezureble altan postenon, konfuziĝis kaj fuŝe klarigis celon de sia
vizito. Interne esperante, ke la altpostena persono helpos lin pli rapide trafi
al la direktoro li memorigis, ke venas jam la kvinan fojon.
— Tiel, tiel, — kapjesis majeste kamarado Osipov, —
kompreneble! Tute kompreneble! Nenio estas ŝanĝebla! La estraro ĉiam estas
okupita!
Li frotis la kalvon per sulkiĝinta maljunula manplato, kaj
montrante nigrajn restaĵojn de la putriĝintaj dentoj, sensone ridetis. La
vizitanto ekspiris, konsentante. Kamarado Osipov ofte estis parolanta ankaŭ kun
la oficistoj pri familiaj novaĵoj. Okazis iufoje, ke la oficistoj ĥore estis
dankantaj lin por iuj malgravaj komplezoj. La patrino de unu dankis por
enirbiletoj en ŝvitbanejon, la onklino de l' alia petis komuniki al li elkoran
dankon por tramkvitancoj, patro de la tria ĝojus vidi kamaradon Osipov en sia
hejmo kaj transdonis per sia filo, ke la aŭtobusaj biletoj jam elĉerpiĝis.
Sopireme ĉirkaŭrigardante multsignifajn surskribojn sur la
muroj («Ne forlogiĝu de la laboro!», «Ne malŝparu la tempon por la personaj
aferoj!», «Estu afabla kun la vizitantoj!»), la vizitantoj estis aŭskultantaj
samtempe telefonajn interparolojn kaj partoprenis la ĝeneralan konversacion.
Neniun mirigas la fakto, ke la telefonon uzis plejparte maŝinskribistinoj,
interkonsentante pri la rendevuoj, kaj por oficaj bezonoj la oficistoj preferis
kurierojn kaj poŝton.
Kiel registristo, servis ĉi tie eksprincino Sofio Sergeevna
Velikonskaja. Nun ŝi estis nur malbonkaraktera maljunulino kun perditaj haroj kaj
akra nazo. Ŝi ĵus estis registrinta en la ĵurnalo inviton al administranto de
planfako, kamarado Popov, veni por raporto al kamarado Serebrovskij. Kaj en tiu
momento ŝian atenton altiris la ĝojiga okazintaĵo. En la pordo aperis juna
ĉarma estaĵo kun purpuraj vangoj kaj bluaj okuloj. La ĉarma estaĵo estis
vestita en malnova palto, nelaŭmoda ĉapelo kaj truiĝintaj altgaloŝoj. Ekvidinte
Sofion Sergeevna'n, la estaĵo sin ĵetis al ŝi post la barieron kaj kisis ŝin.
— Ivan Pavloviĉ! Ĝi estas mia bonevino Vera. Mi petas
konatiĝi! — kortuŝe diris la princino.
— Tre agrable, — ekstarinte sur la loko kaj afable
premante la malgrandan maneton, respondis kamarado Osipov. — Tre agrable!
— Ĉu vi memoras, Ivan Pavloviĉ, mi estis parolinta kun
vi pri ŝi.
— Jes, jes, certe mi memoras! Sed ni ja devas baldaŭ
malpligrandigi nian oficaron. Kiun do mi estas liberigonta de la ofico?
Efektive, li neniun povus liberigi de la ofico. La tasko ne
estis por Ivan Pavloviĉ solvebla.
— Mi tre bedaŭras! — diris la knabino senreviĝante.
Ivan Pavloviĉ ekrigardis ŝian malnovan palton kaj aldonis duonvoĉe:
— Interparolu kun Mikaelo Sergeeviĉ! Eble li ion
aranĝos, dank' al sia delonga amikeco kun via onklino.
Tiumomente la pordo malfermiĝis kaj tra ĝia mallarĝa
aperturo traportis la grasegan korpon civitano proksimume sesdekjaraĝa. Li
estis vestita en peltomantelo kun kastora kolumo kaj astrakana malnovreĝima
antaŭrevolucia ĉapo. Ĵetinte ĉirkaŭe rigardon per la mallarĝaj okuletoj, la
civitano trasekvis la akceptejon.
— Kiu estas? — demandis unu el la vizitantoj,
miregigita per la subita silento.
— Petro Ivanoviĉ Dobroĥotov! Granda komercisto! La
domon deziras konstrui, — serveme klarigis kamarado Osipov.
— La pano nia! — aldonis severe elpost sia krado la
kasisto kun barbeto a-là Kalinin.
Responde la oficistoj ĥore ekridegis. En la pordo de l'
akceptejo aperis miniatura figureto de Zoja Ivanovna. Rapide ĉirkaŭrigardinte
la vizitantojn, kaj ĵetinte en cindrujon cigared-restaĵojn, ŝi estis nomonta la
feliĉulon. Sed princino Velikonskaja eksvingis la brakojn kaj elkuris el post
la bariero.
— Zoja Ivanovna, mia kara, estu tiel afabla! Nur por
unu minuto lasu trairi mian nevinon! Ne povas ja ŝi atendi la tutan tagon!
Zoja Ivanovna ekrigardis la knabinon per la kritikemaj
okuloj, kaptinte ŝian tutan figuron, de la bele sidanta kapo ĝis la malgrasaj
piedoj en la malpuraj altgaloŝoj kaj ĝentile konsentis:
— Bone, kamaradino, iru kun mi!
Kaj jam enirante la akceptejon, aldonis:
— Post kiam eliros Dobroĥotov, trairu la kabineton!
Vitalij sidis en la akceptejo kaj vidis, kiel indignis la
vizitantoj. Mezaĝa nerazita viro en kalviĝinta leda jako, verŝajne laboristo,
nomis Mosĥozupron komercejo. Ĉi tion Zoja Ivanovna malatentis. Mem Vitalij
klopodis ricevi aŭdiencon de la administranto jam la duan monaton kaj pense li
konsentis kun la laboristo.
Dobroĥotov eliris de Serebrovskij post du minutoj, rapide
butonumante la palton. Liaj movoj estis ŝtele rapidemaj. Sur la purpura sulka
vizaĝo estis skribita ĝojo, ĉar la afero prosperis kaj samtempe estis videbla
timo, ke io neatendita stariĝos sur la vojo. Kunpuŝiĝinte per la rigardo kun
Vitalij, li momente forturnis la okulojn. Silente ŝovinte al Zoja paperon, li
malaperis post la pordo. Zoja movetis al la pordo la nevinon de princino
Velikonskaja. Sin tuj sekvis, nek unu vorton dirinte, longega verdvizaĝa viro.
La laboristo ekinsultis kaj Vitalij decideme movis sian
seĝon al tablo de Zoja. Samtempe li ekpensis, ke la artikolon de Ivagin pri
burokratismo en Mosĥozupr estas neceso tuj presigi. Ĝi enlokiĝos espereble en
la proksima numero. Rimarkinte la movon de Vitalij, Zoja malzorge alŝovis al li
skatoleton «DELI».
— Ekfumu, Zorin!.. Kiel? Ĉu vi ne fumas? He, vi!.. Kio
al vi okazis? Pri kio vi miregas? Ĉernjaev trairis ekster la vico? Sed ĉu mi
povus teni lin je la faldoj?
Ie sub la tablo tintis la sonorilo kaj Zoja, ĵetinte sin for
de la seĝo, enkuris la kabineton. Vitalij prenis el sub la sorbilo la paperon
kaj rapide trakuris ĝin per la rigardo. Ne restis loko por duboj. Serebrovskij
estis kunligita kun Dobroĥotov almenaŭ per amika kontakto. Li estis ordoninta disponigi
terareon al la privata persono. Zoja ellasis el la kabineto princidinon
Velikonskaja kun Ĉernjaev kaj enlasis tien la laboriston. Post tio ŝi turnis
sin al Vitalij:
— Jes, do, ĉu vi vidas, Zorin, Serebrovskij ne toleras
tiajn aferojn. Sed Ĉernjaev estas fakestro. Li bezonas en sia librejo
helpantinon. Jen la tuto! Ĉiuj estas kontentaj!
Ĉar Vitalij, nenion komprenante, rigardis sin per larĝe
malfermitaj okuloj, Zoja ridis.
— Ĝi ŝajnas por mi tre simpla, sed vi estas ankoraŭ
ofte mironta.


. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
... de 1928.
Mi devas denove interrompi mian laboron. Kamaradoj
ruĝfrontbatalantoj invitis min legi raporton pri USSR. Mi ne kuraĝas rifuzi kaj
en kadroj de legaleco, kiom eble plej detale, mi rakontos al ili pri konstruado
de l' socialismo en USSR. Ĝi estas, verŝajne, pli utila, ol verki la romanojn.
La lokalo, en kiu estas legota mia raporto, estas fama
bierejo. La mastro, babilema maljunulo, fieras, ke ĉe li gastis iam Lenin mem.
La bierejo ĉiam estis konata pro siaj revoluciaj vizitantoj kaj kiel heredaĵo
transiris de la malnova batalkapabla socialdemokratio ne al perfiduloj la
socialfaŝistoj, sed al la spartakanoj, komunistoj, ruĝfrontbatalantoj. En la
antaŭa ĉambro ĉio statas, kiel ankaŭ en ĉiuj ceteraj bierejoj. Staras malnova
malagordiĝinta piano, orkestro «ĵazzband» el kvar personoj surdigas la
vizitantojn per sovaĝa kakofonio, malgrasa kantisto kun kaviĝintaj verdaj
vangoj penas ĉiuvespere malaŭdigi bruon de la kupraj teleroj kaj tamburoj per
ekzotikaj motivoj. Apud la tabletoj sidas kutime kvin-ses personoj, tute
respektindaj kaj lojalaj al la trikolora standardo. Ili pacience toleras la
muzikon kaj eltrinkas po kelke da ŝaŭmantaj kruĉoj da biero. Iufoje venas plena
laborista familio kaj tiam, la patro mendas por la infanoj nigran munĥenan,
tiel dolĉan, bieron. La mastro karese rigardas elpost sia longa tablo kaj
volonte partoprenas interparolojn kun la vizitantoj. En ili oni notas la
vivkarecon, senlaborecon, malkompatemon de la entreprenistoj, sed en ili nenio
estas mallegala.
La ruĝaj frontbatalantoj kunvenas en la dua etaĝo. Oni devas
tien leviĝi kaj ĉio tute ŝanĝiĝas. Mi estas konsternita. Unumomente mi
transflugis milkilometrajn spacojn kaj nun estas hejme, en ruĝa anguleto de unu
el moskvaj fabrikoj. Mi ne havas nun la tempon ĝin ĉirkaŭrigardi. La ĉambro jam
estas plenega. Ni kun Erich iom malfruiĝis.
Sed, komencante de tre singardema rimarko, ke ĝi estas nur
informo pri la stato de popolekonomio en USSR, mi glitas per la okuloj sur la
muroj. Jen kontraŭ mi pendas ruĝa tolaĵo kaj helaj literoj batas kontraŭ la
okuloj:
— «Milito al la imperialista milito!» Sub ĝi la tuta
muro estas okupita de la internacia korespondo. Ion similan aranĝis mi mem,
servante iam en ruĝarmeana taĉmento. La taĉmento korespondis en esperanto kun
eksterlandaj laboristoj. Sed mi pendigis sur murojn afiŝojn en la germana
lingvo kun postulo liberigi Max'on Hoelz'on kaj helpi al infanoj de politikaj
enkarcerigitoj. Ĉi tie do la afiŝoj parolas, kontraŭe, per la pura rusa lingvo
pri rebaloto al sovetoj, pri prunto por ŝtatindustriigo, ktp. La centro de la
anguleto estas plej internacia. Ĉi tie estas leteroj kaj fotoj de sovetiaj
ruĝarmeanoj. Mi pli larĝe malfermas la okulojn, penante kompreni, ĉu ne en esperanto
estas skribita per grandliteroj dokumento, pendigita en la centro mem? Mi
parolas pri senlimaj dezertaj kampoj, tiel malsimilaj al la diligente
kulturitaj pecetoj de la germana plugejo, pri malriĉaj vilaĝoj, pri kovritaj
per pajlo, fumigitaj, domaĉoj, pri milionoj da etaj mastroj, konsistigantaj
egan plejmulton de loĝantaro de la socialisma lando. Mi rakontas pri la
kaŝantaj sin en mallumaj anguloj klasmalamikoj de la soveta proletaro, pri
mortigoj de vilaĝaj korespondantoj, pri sabotado kaj intenca malhelpado de la
intelektularo, pri spekulado de privataj komercistoj, pri ekflamoj de
antisemidismo, pri senkultureco, pri manko de la plej elementaraj teknikaj
mekanismoj. La aŭdantaro aŭskultas, malferminte la buŝojn. Otto sidas sur la
unua benko, malfermeginte la okulojn pro mirego. Kun ĉiu minuto li
plikonsterniĝas. Erich malsereniĝas. Lia granda figuro en la kunvenestraro
esprimas klaran malkontenton. Rudolf Riz, sekretario de unu el la apudurbaj
ĉeloj, la ekstrema sur la dua benko, forrampis al la rando mem kaj, metinte la
kapon sur la manplaton, ne forturnas de mi la rigardon. Alice en la kvina vico
fiksis sur min la komprenantajn saĝajn okulojn. Komencinte rakonti pri la
burokratismo, mi por unu minuto eksilentas, ne sciante, ĉu decas rakonti ĉion?
Erich almovas al mi kruĉon da biero. Mi detrinkas iom. Stormo de la indigno
kaptas subite la malgrandan salonon. Erich vane sonoras. Otto krias, ke li
kredas eĉ nek al unu mia vorto, ke ĉio, dirita de mi, estas aroganta mensogo
kaj kalumnio pri Sovetio, neniam li legis ion similan en la gazetaro, ke mi
estas neniu alia, kiel menŝeviko, aŭ almenaŭ trockiano. Juna
knabino-komsomolanino postulas senprokraste komuniki al CK de Sovetia Komunista
Partio pri mia kontraŭsovetia elpaŝo. Iu dubas pri miaj dokumentoj kaj proponas
kontroli tuj mian sovetan pasporton. Mi sidas silente, trankvile rigardante la
emociiĝintan aŭdantaron. Mi estas kontenta pri la efiko. Rudolf Riz ankaŭ estas
kontenta.
— Genosse pravas, — diras li. — Mi ĝojas, ke vidas la
sovetian civitanon, ne timantan la veron. Sed li devas ankoraŭ konkludi. Mi
dubas, ke ĉiuj malfacilaĵoj, kiujn renkontas la sovetia proletaro, estas sekvo
nur de l' objektivaj kaŭzoj.
Denove ekflamas la bruego, sed tuj ĝin estingas la energia
sonoro en mano de Erich. Al la tablo aliras Alice. Ŝi iom emociiĝis kaj en ŝia
voĉo estas aŭdebla la detenata indigno.
— Kamaradoj! Riz ne pravas! Ĝi signifas nenion kompreni
tie, kie por la komunisto ĉio devas esti klara, aŭ al ĉio aliri kun la tendenca
vidpunkto. La kamarado ne estas fininta la raporton. Li rakontis pri ĉio, kio
subfosas la organismon de la soveta lando. Li estas kalkulinta la ulcerojn,
manĝantajnĵian korpon. Ĉu ĝi signifas, ke la organismo senpere malsanas? Ĉu ĝi
signifas, ke en USSR estas nur malbonaj kuracistoj, ne kapablaj kuraci la
vundojn, restintajn post la milito? Ĉu ĝi signifas, ke la organismo detruiĝas
kaj ne venkos en la batalo? Ĉu ni ne estis ricevantaj leterojn el USSR? La
sovetiaj kamaradoj ĝuste tial estas fortaj, ke ili ne timas malkaŝi siajn mallumajn
flankojn. Ne timas, ĉar oni devas vidi sian malamikon, por sukcese kontraŭ li
batali. Ĉu ne en tiu ĉi salono ni estis legantaj dum la lasta kunveno leteron
de la ruĝarmeanoj pri la kontraŭrevoluciuloj en Ŝakty? La kamarado daŭrigu kaj
ni ne maltielpu al li!
Mi rigardas Alice'n miregante. Kie ŝi akiris tiun klaran
penskapablon, pro kiu ŝi tuj ekkaptas esencon de la problemo? Ja ŝiaj kamaradoj
ne povis trovi eliron el la tripina arbaro! Efektive, ŝi estas interesa
knabino!
— La kamaradoj demandu kaj mi respondos, — diras mi. —
Oni nomas tion en Sovetio vespero de la demandoj kaj respondoj. Tio estos tre
bone!
Mia aŭdantaro definitive trankviliĝis.
— Kaj kion faras la partio, por likvidi tian disan
ekonomian strukturon en la kamparo?
— Kion oni entreprenas por ekhavi la propran
industrion?
— Kiamaniere batalas la Sovetoj kontraŭ la senlaboreco?
— Ĉu laboristaj junuloj lernas en la superaj lernejoj?
— Ĉu oni konstruas loĝejojn por laboristoj anstataŭ la
maltaŭgaj?
— Ĉu kredas la sovetiaj laboristoj dion?
— Ĉu efektive oni transiras al la sephora labortago?
Mi respondas. Detalaj informoj kun kolonetoj da ciferoj,
kiujn mi eltiras el mia notlibreto, sekvigas la ĝeneralan aprobon. Esprimo de
l' vizaĝoj ŝanĝiĝas. Sulkoj sur la frunto de Erich foriĝas. Otto ridetas.
— La kamarado nenion diris pri la Ruĝa armeo. Ĝi estas
tre interese!
— Ni petas!
Mi parolas al ili pri la Ruĝa armeo, pri ĝia vivo, pri
reciprokaj rilatoj de ruĝarmeanoj kaj estraro, pri kamaradeca kontakto de la
Ruĝa armeo kun fabrikoj kaj uzinoj.
— Kamarado! — krias Otto, — sed ĉu laboristo povas iĝi
komandanto de la Ruĝa armeo?
— Ĉu oni akceptas eksterlandanojn en la Ruĝan armeon?
— Kiom oni prenos de mi por la lernado en Sovetia
milit-lernejo?
— Ĉu la kozakoj, kiuj hieraŭ kantis en rusa ĥoro en
koncertejo sur Friedrichstrasse, ankaŭ estas ruĝarmeanoj?..
— Se ne, do kial la sovetia registaro permesas al ili
kanti en rusaj milituniformoj?
Sekvas eksplodo de la ridego. La demandinto, kelnero kun
kruĉo da biero en la mano estas ege konsternita. Li ruĝiĝas.
Kun muziko de nikelitaj tuboj, trumpetoj kaj fajfiloj la
salono kantas la «Jungvardion». Mi prenas Alice'n sub la brakon. Tiel ni iras
preter la flegma policano kaj areto da scivolemuloj, starantaj sur la trotuaro
kaj levintaj la kapojn al lumigitaj fenestroj de la lokalo. Erich atingas nin
ĉe la angulo, sed en distanco je dek paŝoj, subite malaperas en iu malgranda
strateto.
Ĉe la stacidomo «Zoo» ni estas disirontaj. La grandioza granita
konstruaĵego «Ufa-Palaco» ankoraŭ flamas sur la placo en oranĝkoloraj kaj bluaj
fajroj. Sur la tegmento vigle kuradas luma titolo de filmo. Du aliaj
kinograndeguloj, ne dezirante cedi al sia konkuranto, ankaŭ dronas en
briletantaj oraj kaj bluaj fajroj.
Alice ekspiras, ne ellasante mian manon.
— Domaĝe, ke vi jam estas forironta!
Mirigite mi levas sur ŝin la okulojn.
— Do ni promenu iomete!
Ni malrapide iras laŭlonge de Kurfürstendamm. Ĉi tie la
stratmovado estas iom trankvila. La glatigita brileganta pavimo ŝajnas esti
maro, en kiu balanciĝas centoj da oceanaj vaporŝipoj. Inter ondoj de la blanka
lumo ekflamas kaj tuj estingiĝas ruĝaj signalaj fajroj de aŭtomobiloj. Sur la
fasadoj, desegnante kaligrafiajn surskribojn, kvazaŭ seninterrompa rubando,
fluas en vitraj tubetoj la briletanta elektro. Post diafanaj muroj de l' magazenoj
floras tulipoj, rozoj kaj astroj, formante admirindajn desegnaĵojn, lumigitajn
per diverskoloraj lampoj. En la eksteraj florejoj antaŭ brilantaj restoracioj
oni trinkas apud la tabletoj vinon kaj brue interparolas. Peronoj de
kinoteatroj kaj varieteoj estas enŝlositaj en trioblaj lumaj kadretoj. Kvar
vicoj de verdaj arboj, kurantaj laŭlonge de la strato, estas hele lumigitaj.
Ombro estas ĉi tie tiom malmulta, ke oni povus ĝin trovi ege pli ofte en la
suna tago. Alice ĵetas sur min demandan rigardon.
— Diru, ĉu mi ĝuste vin komprenis, vi parolis pri
diversaj negativaj flankoj, por igi la disputojn pli viglaj?
— Jes, Alice, mi faris la provokon. Ĉu malbone?
— Ho, ne, tute ne! Mi tuj komprenis, kia estos fino!
Sed ĉu vi atentis paroladon de Rudolf? Ĝi estas strange, ĉu ne?
— Rudolf? Ha, tiu!.. Jes, oni devas ĝin pripensi! Sed,
Alice...
Mi haltas kaj ne havas decidemon daŭrigi. Alice rigardas
atendeme.
— Kion vi deziras diri!
— Diru, kiel oni devas klarigi, ke vi min tuj
komprenis?
— Ha, jen kio! — ridas la knabino, — vidu, en la
pasinta jaro mi lernis en la lernejo de junkomunistaj aktivuloj. Tie oni diris,
ke oni devas ne nur posedi la materialon, sed ankaŭ la aŭdantaron. Por tio
ekzistas diversaj manieroj. Nun mi ĉiam observas, kiajn manierojn uzas la
oratoro.
— Ĉi vi intencas iĝi partifunkciulino?
— Kial do ne? Ĉu vi ne aprobas?
— Ne pri tio temas... Ĉu vi povus respondi al mi?.. Kiu
vi estas, Alice?
Alice mallevas la okulojn. Dum kelke da minutoj ni iras
silente. Mi ne interrompas la paŭzon. Ni similas en ĉi momento, kredeble, aŭ
tre sentimentan paron, perdintan pro l' amo parolkapablon, aŭ geedzojn, ege
tedintajn unu al la alia. Preterpasantaj dandaĉoj arogante subrigardas ŝiajn
okulojn kaj prostituitinoj impertinente ridetas.
— Mi estas laboristino de la fabriko «Osram». Ĉu vi
tion ne scias?
Mi ne sukcesas respondi. Mian atenton haltigas proksimiĝanta
al ni juna oficiro en griza uniformo. Li estas kun eleganta juna virino. La
oficiro almetas la manon al la ĉaprando kaj, ĵetinte malrespektan rigardon sur
mian figuron, ĝentile prononcas:
— Bonan vesperon, fraŭlino Alice!
Mi ektremas kaj longe silentas antaŭ ol mi havas kuraĝon
ekparoli. Mia voĉo severiĝas kaj singardema malvarmeco glitas en miaj paroloj!
— Vi ne estas laboristino, Alice!
Preskaŭ timigite Alice faras paŝon flanken. Dum kelke da
sekundo mi batalas kontraŭ ekposedintaj min duboj. Mi rigardas la
malsereniĝintan vizaĝon de la knabino kaj ŝiajn malĝojiĝintajn okulojn. Ne, en
ili estas pli da kreskanta malgajo, ol de la timo! Kvazaŭ sopiro enondiĝis en
ŝian animon kaj mia malatendita tuŝo al ŝia vundo akrigis iom moligitan antaŭe
suferon. Ho, tian senton mi konas!
— Ĉu vi ne deziras ĉion rakonti al mi? — mole tuŝas mi
ŝian manikon.
Ŝi malrapideme balancas la kapon.
— Mi devas scii, Alice, almenaŭ unu aĵon... Ĉu vi
komprenas min?
Ŝi levas la ruĝegiĝintan vizaĝon.
— Kion vi deziras scii?
— Mi deziras scii, ĉu vi estas komunistino?.. Tio
estas, ĉu vi sincere venis al ili?.. — mi embarasas, ne trovante la vortojn. —
Tio estas, ĉu oni devas fidi al vi, Alice? Ĉu vi efektive estas kun ni?
Nun ŝi rigardas rekte.
— Jes!
Kiel bone estas senembarase ekspiri! En mia brusto degelas
iu peza bulo. Sed Alice ne tuj rekonsciiĝas.
Iom post iom ni atingis Tirgartenstrasse. Ĉi tiu luksega
strato, malgraŭ la malfrua horo, estas superplenigita per seninterrompa torento
de aŭtomaŝinoj kaj brilegas, kiel ankaŭ Kurfürstendamm. Mi haltis apud reklama
koloneto kaj ŝajnigas, ke mi legas la afiŝon.
— Kial, Alice, ni ne vizitas kune la teatrojn?.. Diru,
do almenaŭ unu vorton! Kion prezentas el si, ekzemple, Admirals-Palast?
— Ĝi estas plej luksa revuteatro en Berlino. i
— Kion oni montras en ĝi?
— Luksajn tualetojn kaj plenan foreston de tiuj.
— Jen kiel! Ĉu vi jam estas vizitinta tiun ĉi teatron?
— Ne! Ĝi estas burĝa amuzo!
— Kaj ĉu vi vizitas nur la teatron de Piskator?
— Ĉu vi havas tian egan deziron vidi la revuon?
— Kial do ne? Ja vizitas ni en Moskvo Muzik-Halon!
Alice ne eltenas kaj ridetas.
— Se vi tiel insistas, ni vizitu ĝin.
— Mi ne insistas. Simple mi volus vidi ĉi tie ion
eksterordinaran, kion oni ne trovos ĉe ni.
— Tion vi ne trovos, ĝi estas certe!
Alice iom gajiĝis. Ni eniras Tirgarten'on kaj pasas tra
flanka nelumigita aleo. Kompare al la strato, ĉi tie estas silento, kvazaŭ en hermetike
ŝlosita skatolo.
Porbiciklaj kaj poraŭtomobilaj asfaltaj vojetoj restas
flanke. Ni iras sur mola sablo, senbrue paŝante kaj interparolante preskaŭ
flustre. Mi firme alpremis al mi brakon de la knabino.
— Vidu, Alice, kiom ĉarmaj estas la steloj?
La steloj efektive estas belegaj, kiel blua konturo sur la
pala berlina ĉielo, penetrante malsupren tra larĝaj foliozaj arboĉapoj.
— La steloj ĉie estas similaj, en mia malproksima
patrio, lando de l' Sovetoj, kaj ĉi-tie, en la kapitalisma Germanio!
— La marksismo malhelpas al vi fariĝi poeto, —
duonŝerce rimarkas Alice, venkante restaĵojn de sia malbona humoro. — Cetere,
mi ankaŭ ŝatas ĉion belan, ĉu stelojn, ĉu urbajn fajfojn, ĉu pentraĵojn,
statuojn, aŭ la vivantan korpon. Tiun pekon oni pli facile pardonos al vi. Vi
estas senpartiulo!
— Jen, malsaĝaĵo! — kontraŭdiras mi, kaj aldonas pli
malrapide: — Mi memoras nokton, la belegan nokton, kiun mi estis pasiganta en
la tendaro. La arĝentaj steloj, simile al ĉi tiuj, rigardis min tra supraĵoj de
l' arboj. La aero disvastigis pinaromon, blankaj tendoj estis lumigitaj de luna
lumo kaj nia orkestro ludis valson el Faŭsto. Ĉu vi konas tiun ĉi valson?
Do mi sidis sur hakpeco de arbo malproksime de la homoj,
sidis kaj revis. Kaj al mi ŝajnis, ke mi transflugas en la landon de Goethe, en
la landon de doktoro Faŭsto kaj Margerito. Mi vidis antikvan urbon Dresden,
akrapintajn tegolajn tegmentojn, foiran homamason, popolan feston. Kaj jen...
Mi ekrigardas la knabinon kaj laŭte ridas.
— Ne, hodiaŭ mi estas malsaĝa! Ne aŭskultu, Alice, ĉi
absurdaĵon!
 
... de junio 1928.
Venis en mian kapon la penso, ke mi povus verki rekte en la
germana lingvo kaj presigi la romanon ĉi tie. Antaŭnelonge mi vidis «Cementon»
de Gladkov en «Rote Fahne». La germanoj tre interesiĝas pri verkoj el sovetia
vivo. Mi opinias, tiel estus pli bone. Eble, ne tiom severa estus la kritiko.
Kaj por la komencanta verkisto ĝi estas grava.


. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
En la kabineto Serebrovskij sidis sur la sama loko, kie
hieraŭ li estis dronanta en apogseĝo dum la partikunveno. Liaj okuloj estis
duonfermitaj kaj li, kiel ankaŭ hieraŭ, ŝajnis esti tre laca. Tra malfermita
fenestreto blovis malvarma vento kaj estis aŭdeblaj bruaj sonoj de la strato.
— Do jen, kara kamarado, — diris li al la laboristo, —
ĝi estas mia lasta vorto! Por ke vi vane ne klopodu! La teron ni ne povas doni.
Mankas!..
— Sekve, en teretaĝoj vi ordonas resti? Vi esploru,
kiel ni loĝas! Dum vi decidas ĉi tiun aferon kun terpecaĉo por nia domo, jam
dek domoj povus esti konstruitaj! Ne taŭgas!
— Nu, mi ne scias, ĉu ĝi taŭgas, aŭ ne! Sed mi ne
havas! Ne havas! Ja ĝi estas simple!
Kun enuego Serebrovskij ekrigardis al Vitalij kaj subite maltrankvila
fajreto ekbrilis en liaj okuloj. Vitalij rekte rigardis en lian vizaĝon.
— Kion vi deziras, kamarado Zorin? Ĉu vi min bezonas? —
nebone ekridetinte, turnis li sin al Vitalij.
— Jes, vin, — malrapide komencis Vitalij, — por la
afero de... Dobroĥotov.
Vizaĝo de Serebrovskij subite ŝanĝiĝis.
— Ni ne disputu, kamarado! — rapide returnis li sin al
la laboristo. Se vi insistas, mi ordonos al nia Planfako.
Per malgrandaj literoj li skribis sur anguleto de la papero:
«Kamarado Popov, laŭeble, kontentigu!»
Enŝovinte la paperon en manon de la laboristo, li rapideme
kriis tra la pordo:
— Zoja Ivanovna, maŝinon! — kaj al Vitalij: —Mi
aŭskultas. Sidiĝu!
— Antaŭ ĉio, pri ĉi tiu kamarado, — komencis Vitalij. —
De kie li? El la uzino «Svjet»? Ĉu li ricevos la teron?
— Vi ja vidis, ke mi donis la konsenton! —kolere
grimacis Serebrovskij. — Cetere, el kiu vidpunkto ĝi povas vin interesi?
— Kamarado Serebrovskij, mi ja laboras en Mosĥozupr!
— Vi ankoraŭ tre juna estas, kamarado! Oni devas antaŭe
pli bone koni la aferon. Ne opiniu, ke ĉi tie sidas nur burokratoj, aŭ
friponoj!
Li distre ekrigardis tra la fenestro kaj interrompis sin
mem:
— Pli proksime al via afero! Mi tre bedaŭras, ke ĝis nun
ne povis vin akcepti.
Vitalij elprenis el paperujo skizojn kaj planojn de moskvaj
stratoj.
— Jam en la pasinta jaro nia tramo transportis duoble
pli da pasaĝeroj, ol en la 1913. Moskvo estas superloĝigita. Oni finkonstruas
la apudurbetojn. Ĉiumatene de stacidomoj al la centro fluas tiaj torentoj da
homoj, kiajn ni ne kapablas transportadi. La metropolitenon oni devas
senprokraste konstrui.
Vitalij paŭzis unu minuton, kaj rapide ekrigardinte al
Serebrovskij, aldonis:
— Vi, cetere, havas aŭtomaŝinon!
Serebrovskij koleriĝis.
— Kial vi riproĉas min per la maŝino? La maŝino ne
luksaĵo estas, sed bezonaĵo! Aŭskultu niajn malnovajn specialistojn, ekzemple
kamaradon Bobrov! Li rekte diras: neniujn metropolitenojn! Ili, li diras, jam
malnovmodiĝis. La metropoliteno kun la reloj estas kunligita kaj multe kostas.
En Londono la metropoliteno arkiviĝas. La aŭtomobilo estas alia afero.
Taksomotoroj kaj aŭtobusoj kune kun tramo solvas la problemon!
— Nu, jes, mi ĝin aŭdis. Bobrov ja per la tramo vivas!
Oni forprenu de li eblecon ĉiujare rekonstruadi la tramon, do por kio li tiam
ricevos la salajron?
— Ne pri tio temas, — kolere kontraŭdiris Serebrovskij,
— ne pri tio temas, kara kamarado! Moskvo estas sovetia ĉefurbo, sed ne iu ajn
kapitalistŝtata! Ni devas ĝin iom post iom liberigi de superloĝigo, sed vi kun
via metropoliteno deziras fari el ĝi urbon-koloson. Ĉu ĝi estas la vojo de la
socialisma rekonstruo?
Serebrovskij enpensiĝeme gratis la nazon kaj, ĉar Vitalij ne
tuj respondis, li uzis la liberan minuton por propraj bezonoj. Turninte trifoje
per la fingro radeton de aŭtomata telefono, li alvokis Vinokurov'on.
— Kiel statas afero kun la loĝejo, Oleg Jurjeviĉ? Ĉu vi
ne scias, en kiu etaĝo ni la loĝejon bezonas? Vi la edzinon demandu! Je dio, mi
ne scias, kion diri! Mi timas certigi vin pri ŝiaj gustoj. Mi dezirus en la
dua, sed ŝi, eble la trian... Jes, jes! Mi ankaŭ diras! Vi rekte al ŝi!
Strabinte la okulojn al Vitalij, Serebrovskij klarigis:
— Nia domo baldaŭ estos preta. Mem Vinokurov konstruas.
Brava viro li estas! Oni komencis jam la internan laboron. Li inventis iujn
specialajn fajrosendanĝerajn vandojn.
Kaj subite streĉinte la atenton, Serebrovskij realgluiĝis la
telefon-tubeton.
— Jes, jes, mi aŭskultas! Vi diras, vi havis specialan
kunsidon? He!.. En «Heroldo de inĝenieroj»? Jes, jes, mi legis. Ĝi estas vere.
Kalinnikov trafe batas: aŭ ni konstruas, aŭ ni pereis? Sed, jen kio, kamarado
Vinokurov! Ni mem ne sukcesos ĝin konstrui. Ha? Kion vi diras? al germana
firmao koncesion?.. Kiselev ja proponis al la franca... Tiel, tiel, mi
komprenas!.. ĝuste! Tion mi tuj pripensos!
Dum Serebrovskij parolis telefone, Vitalij estis kontrolanta
siajn kalkulojn. En la jaro mil naŭcent tridekkvina kvanto da jaraj veturoj por
unu persono estus atingonta 335 (ja pligrandiĝas teritorio de Moskvo kaj la
tutaj familioj laboras!..). En la tridekkvina jaro oni estus transportonta jam
la plenan miliardon da pasaĝeroj. Sur Mjasnickaja strato en la somera tago
estus veturontaj 57 mil personoj.
— Kiom da vagonoj pohore estas forveturontaj de
Kalanĉovskaja Placo? — demandis Serebrovskij.
— Sescent sep vagonoj. Post ĉiuj dekdu sekundoj duobla
vagono! Malebla kvanto! Sen malhelpo por la strata trafiko ni povas funkciigi
nur sesdek vagonojn pohore. Sed tiuokaze, konsiderante ankaŭ la aŭtobusojn, ni
kapablas transporti sur Mjasnickaja nur tridekkvin kaj duonon milionojn da
pasaĝeroj en la jaro. Se ni antaŭ la trideka jaro ne estos konstruintaj la
metropolitenon, 33 1/2 milionoj da laboruloj estos elspezantaj senfrukte por
piedirado du milionojn da labortagoj en la jaro!
— Trafa argumentado! — jesis Serebrovskij. Kaj subite
transtabligis sian korpon al la nazo mem de Vitalij, — Ĉu Nikolao Petroviĉ
Zorin ne via parenco estis?
— Mia patro... — respondis Vitalij kaj forte ruĝiĝis.
— Ha, jen kiel! Interese!
Serebrovskij denove sidiĝis en la apogseĝon, ekspiris kaj
aldonis:
— Amikoj ni estis! Ĝi estas bone! Nu, daŭrigu!
— Mikaelo Sergeeviĉ, la maŝino estas preta, — diris
Zoja, enirante kaj butonumante la palton.
— Bone, mi tuj eliros!
Serebrovskij, ne ekrigardinte sur ŝin, levis la okulojn al
Vitalij kaj kun intereso analizis lin, kvazaŭ vidis unuafoje.
— Vi ja iom similas al la patro. Kiel mi tion tuj ne
rimarkis? Vi kun la patrino ĉi tie loĝas?
— Ne, la patrino en la pasinta jaro mortis. Mi loĝas ĉi
tie kun mia propra familio.
— Mmm... — Serebrovskij ion ekblekis. — Do kiel vi
pensas pri Berlino? Ĉu vi konsentas?
— Mi? Veturi Berlinon? — miris Vitalij.
— Nu, jes! Kial vi miras? Oni ja devas veturi! Jen
Vinokurov ankaŭ estas por la metropoliteno. Sed oni devas iom lerni de la
germanoj. Alie ni tiel konstruos! Do sendu iun pli spertan!
— Kiun, ekzemple?
Vitalij eksilentis, penante rememori nomojn de Mosĥozupraj
inĝenieroj.
— Nu, kiel? neniun kandidaton vi trovis? — ridetis
Serebrovskij. — Ne gravas! Vi mem veturu!
Li leviĝis kaj trairis la ĉambron dufoje tien kaj reen.
— Ĉu vi neniam estis eksterlande?
— Ne, — malrapide komencis Vitalij. Li pensis, kiom da
tempo estas bezonata por la serioza studo de berlinaj laboroj.
— Multe da tempo oni bezonas! — demande ekrigardis li
la estron. — Labori tie oni devas! Se nur rigardi, nenia profito!
— Kio do malhelpas? Tre bone! Jam morgaŭ mi komencos
pri vi klopodi.
Serebrovskij aliris la tablon kaj premis la sonorilbutonon.
— Kaj vian patron mi bonege konis! Bona estis la
homo!.. Mi petas viziti mian hejmon! La edzino ne estos malkontenta!
Serebrovskij etendis la manon kaj tuj iris al la pordo. Post
unu minuto, starante apud la fenestro, Vitalij observis, kiel li helpis al Zoja
sidiĝi en la maŝino. Poste, sidiĝinte apude, li svingis la manon al la ŝoforo.


. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
... de junio 1928.
Simile al kinofilmo rapidas miaj tagoj. Matene taso da varma
kafo, kvinminuta konversacio kun Erich pri aktualaj demandoj de komsomolo,
rapida trarigardo de «Rote Fahne» kaj antaŭtritaga numero de moskva «Pravda»,
poste aŭtobuso kaj dumvoje «Vorwärts» kun substreko de la plej interesaj lokoj.
Poste laboro en la loko de metropolitenkonstruo, aŭ en oficejo de inĝeniero
Berg, skizoj, planoj, ciferoj; poste vesperoj, ĉu en la lokalo de
ruĝfrontbatalantoj, ĉu ankaŭ kun ili, dum kurado en laboristaj kvartaloj.
Kaj mi havas jam kutimon vidi ĉirkaŭ mi la grizajn
pantalonojn, grizajn ĉemizojn kun malfermita kolumo, grizajn, iom ĉifitajn
kasketojn kun ruĝa pugno sur la supra rando. Iufoje eĉ ŝajnas strange, ke mi
mem surhavas elegantan jakon kaj rango de l' sovetia inĝeniero detenas min de
l' mitinga oratorado sur renversitaj bareloj en profundo de la berlinaj kortoj.
Sed por verki mi tute ne havas tempon!
En Moskvo apud Kazana Stacidomo kuŝas trans Kalanĉovskaja
Placo peza ŝtona viadukto. Iufoje vi veturas en tramvagono kaj rigardas el ĝi
preterkurantan sur la viadukto verdan rubandon de vagonaro, el kies malfermitaj
fenestroj elŝoviĝis la scivolemaj kapoj. Tiam vi nevole enaŭdiĝas en la feran
bruegon super la kapo kaj meditas pri superteraj urbo-fervojoj. Mi rememoris ĉi
tiun viadukton kelkfoje, traflugante en elektraj vagonaroj super la tersupraĵo
arkoformajn intervalojn inter tuneloj de la metropoliteno. Ĝi estas jam
arkaismo. Oni ne plu konstruas la superterajn vojojn en Berlino. Ili estas
maloportunaj, ĝenigas la stratan trafikon, multe bruas. Nun oni preferas penetri
en internon de la urbo. Simile al ĥirurgo, oni tranĉas ĝian ventron kaj
elprenas la internaĵon.
Profesoro de ĥirurgio estas ĉi tie inĝeniero Berg; studento,
admire observanta lertan laboron de la profesoraj manoj estas neniu alia, kiel
mi. Apud li mi paŝas post platformo, ruliĝanta sur la reloj, sur kiu elstaras,
direktante sin al la ĉielo, grandega metala triangulo. La platformo
transmoviĝas kelkajn metrojn, haltas kaj kun malagrabla pepsimila bruo mallevas
desupre pezegan ŝtalan pecegon.
— Uzzzilll!... — diras la pecego.
Fera vertikala paliso, enŝovita en la grundon apud la
platformo ektimigite kaŝas sin sub la tero. Laboristo, staranta sur ligna
plato, pendanta en la aero inter bazo kaj vertico de l' triangulo, ion krias.
Berg staras malsupre kaj parolas:
— Certe, ĝi estas la malplej agrabla en nia laboro. Oni
devas antaŭe enbati la palisojn kaj starigi ŝildojn. Nur sub ilia defendo oni
povas fosi la tranĉeojn. Alie ni malhelpos kaj al ni oni malhelpos.
Mi rapideme enskribas kelkajn ciferojn en notlibreton. Berg
rigardas trans mian ŝultron kaj iom mokeme diras:
— Vi eraris, kolego! Ĉi tie sub la superŝutita supraĵo
ni havas ne argilon, sed sablojn. La kalkulado devas esti iom alia.
Mi ruĝiĝas kaj superstrekas la skribitan.
De post la tago, kiam direktoro de la konstrua firmao,
atente aŭskultinte min en sia kabineto, skribis letereton al inĝeniero Berg, mi
havis tre bonan zorgon pri mi. Mi ne povas plendi pri la ignoro. Berg konatigis
min kun ĉiuj skizoj, planoj, kalkuloj kaj buĝetoj. Li ebligis al mi ankaŭ
studon de l' historio de la metropolitenkonstruo en Berlino kaj ĝiajn unuajn
variantojn. Li volonte klarigis al mi ĉion, kio restis al mi nekomprenebla
rilate tiun, aŭ alian detalon.
Nun mi paŝas post la ŝtala triangulo laŭlonge de la
senfinaj, enbatitaj en la grundon, palisoj, mi iras post la ŝildojn kaj,
dronante per la piedoj en la moligita grundo, mi klinas min al randoj de la
larĝaj kavoj. El ili flugas aromo de ĵus plugita kampo. Pro tio strangaj
idekunrilatoj naskiĝas en la kapo. Antaŭ la okuloj aperas sulkoj de nigra tero,
ĉevaleto, malgaje paŝanta post la plugilo, ardigitaj, iom balanciĝantaj ondoj
de diafana ero, senmova, bluanta arbaro ĉe l' horizonto.
Berg iras apude kaj rakontas:
— En Berlino ankaŭ oni multe hezitis kaj prokrastadis
konstruon de la metropoliteno. Jam en la sepdekaj jaroj ĝi estis bezona. Tiam
oni evitis ĝin, konstruinte fervojon tra la urbo. En la 1900 jaro konstruo de
eksterstrataj vojoj fariĝis ege necesa kaj tiam aperis la unuaj viaduktoj de l'
metropoliteno.
— Kiom da loĝantoj estis tiam en Berlino?
— 2.700.000. Post dek jaroj estis jam tri milionoj kaj
duono, kaj nun kvar.
— Moskvo kreskas pli rapide! En la naŭcenta jaro estis
nur unu miliono cent mil, ĝi estas je du kaj duono foje pli malmulte ol en
Berlino, en la naŭcent deka — miliono kaj duono, ĝi estas jam proporcie, iom
pli, kaj nun du milionoj, ĝi estas nur duoble pli malmulte, ol ĉe vi. Baldaŭ ni
atingos vin. Sed la metropolitenon ni ĝis nun ne havas.
— Kiel distribuiĝas ĉe vi la pasaĝeroj?
— Ses procentoj en aŭtobusoj, la cetera maso en la
tramo.
— Nu jen, kia troŝarĝo de la tramo! Per aŭtobuso ni
transportas ankaŭ ses procentojn, sed tridekunu procenton (tio estas preskaŭ
trionon) transportas la metropoliteno. Ĉu vi komprenas la diferencon?
— Nature! — ridetas mi.
Ni iras nun malsupre en luma koridoro de la estonta tunelo.
Laŭlonge de nealtaj blankaj muretoj staras en senfinaj vicoj lignaj subteniloj.
Trans ili kuŝas tabuloj. Sur la tabuloj staras laboristoj en veltolaj vestoj.
Ili aranĝas izoladon de la muretoj. La suno tra la malfermita plafono forte
varmigas.
— Ĉi tie, kredeble, ne estas bone vintre, — diras mi.
— Ne gravas! — malice ridas Berg. — La laboristoj devas
esti kutimaj al ĉia vetero, se ili deziras ricevi salajron!
Mi kun malamikeca sento ekrigardas lin.
— El ĉi tiu vidpunkto estas sendube pli oportuna la
pariza varianto, kie la laboroj estas farataj sub la tero, sed ne en freŝa
aero. Precipe en la moskvaj cirkonstancoj, — aldonas mi.
Berg faras malkontentan mienon. Mi ĵetas rigardon en
mallarĝan luman truon en fino de la tunelo. Ĉi tie kuŝos la ŝtalaj reloj kaj
glitos centoj da elektraj vagonaroj. Sur trotuaroj supre aperos kradoj similaj
al tiuj, kiuj estas aranĝataj super la kanalizaj kavoj. De tie, timigante
preterpasantojn, estos elflugantaj sur la supraĵon tondroj kaj ĝemegoj de la
infero. Novaj homamasejoj aperos sub la tero, kaj, interrompante koridorojn de
la metropoliteno, ankoraŭ kelkaj literoj «U» elrampos la spegulan asfalton de
berlinaj placoj, konkurante kun subteraj necesejoj. Kaj sur nova eldono de la
berlina plano per rekta ruĝa streko estos signita nova linio de l' elektra
fervojo.
Berg, kredeble, mokas min. Ĉiu bagatelo ŝajnas al mi esti
tre grava. Larĝe malferminte la okulojn, mi kun granda atento aŭskultas
klarigon eĉ de la plej malgranda detalo. Sed Berg scias sian aferon. Ju pli
klaraj fariĝos al la sovetia inĝeniero avantaĝoj de la berlina varianto, des
pli da espero havas lia firmao ricevi koncesion por la moskva metropoliteno.
Sed ĉu vi ne eraras, sinjoro Berg?..
Iufoje de l' priaferaj konversacioj ni transiras al iuj
aliaj temoj. Mi fariĝas tiam pli atentema. Sed Berg estas nur tre sperta
kunparolanto. Li estas klera, komprenas politikajn problemojn. Liaj politikaj
opinioj? Sed li jam diris unufoje, ke li ne kredas la sovetian socialismon.
— USSR sufokiĝos pro la internaj antagonismoj. La
kamparano estos rodinta al la laboristo la gorĝon. Jes, certe, se la komunistoj
estus pli bonaj politikuloj! Sed por kio, ekzemple, ili agitas kontraŭ religio?
Per tio ili nur malamikigas la kamparanojn!
Cetere, Berg estas membro de la socialdemokrata partio! Li
ne deziras, ke la kapitalistoj malhelpu la bolŝevikojn aranĝi siajn
eksperimentojn! La socialismon ili certe ne konstruos, sed Berg ne faras el tio
konkludon pri la interveno...


. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
La oktobra demonstracio en ĉi tiu jaro pasis ne kiel kutime.
Mosĥozupr kvankam venis en plena konsisto, sed en la vicoj oni disvastigis de
unu al la alia iun strangan famon.
Dum la demonstrantoj, jam enviciĝintaj apud la ĉefa enirejo,
estis atendantaj la elmarŝon, preterlasante senfinajn homkolonojn kun ruĝaj
standardoj, la inĝenieroj amasiĝis ĉe la stratangulo kaj duonvoĉe interparolis.
Bobrov estis montranta iun paperon. Osipov miope puŝis sian nazon en liajn
manojn. Kiselov ion klarigis.
Ekvidinte kamaradon Vinokurov, ili afable eksvingis la
manojn. Vinokurov aliris kun severa mieno.
— Kion do ĝi signifas, kamarado Vinokurov? — dolĉe
komencis Bobrov, — tiuj malnoblaj opoziciuloj tute arogantiĝis!
— Pri kio temas, kamaradoj? — nekomprenante, strabis
sur ilin Vinokurov.
— Oni diras, ili mallegalan literaturon disvastigas.
— Kian literaturon?
— Jen, vidu!
Vinokurov prenis la paperon kaj akre ekrigardis al Bobrov.
— De kie vi prenis ĉi tiun paperon?
Bobrov konfuze ekpalpebrumis.
— Dumvoje, kamarado Vinokurov... Mi apenaŭ povis
trabati la vojon! Al propraj okuloj mi ĉesis kredi! Trockianoj!..
— Ĉu multe?
— Multe, kamarado Vinokurov! Vi la paperon tralegu! CK,
oni diras, Amsterdamon orientiĝas! Ĉinion, oni diras, ni perfidis! La partio
nia, oni diras, kulakojn nur kontentigas!
Bobrov sulkigis sian vizaĝon en malŝatan, aŭ, eble, ironian
grimacon. Vinokurov profundiĝis en la legadon. Lia grandtrajta ruĝa vizaĝo
nenion estis respegulinta. Ĝi restis indiferente trankvila.
En malseka nebulo de la griza mateno vicoj de la
demonstrantoj estis forirantaj profunden de la strato. Nigraj nudaj arboj
staris sur la bulvardo senmove.
Osipov aliris pli proksime kaj singardeme rimarkis:
— Sed pri la Ruĝa armeo kaj OGPU oni skribas tiel, ke mi eĉ timas ripeti!
Vinokurov ne respondis.
— Sed pri la laboristoj, mi kredas, estas ĝuste
skribita! La laborprotekton oni devus plibonigi. Ankaŭ pri la salajroj kaj
loĝejoj.
— Jen, Ivagin, — kriis Vinokurov al la preterpasanta
teknikisto, — Originalan materialon niaj inĝenieroj trovis dumvoje! Jen,
tralegu!
Kaj, ne returnante sin, li ekiris por enviciĝi.

Spree: Pr. «Ŝpre» — rivero, trafluanta Berlinon.

«Mehr Macht dem Reichsprasidenten! Wählt
Deutsch-nationale!»
: Pr. «Mer maĥt dem Rajĥsprezidenten! Velt
Dojĉnacionale!» («Pli da potenco al la ŝtata Prezidanto. Voĉdonu por la
germanaj nacionalistoj!»).

«Zoo»: Berlina Stacidomo «Zoologia ĝardeno»
(Zoologische Garten).

Piskator: Fama
revolucia reĝisoro.

Svjet: Lumo.

Kulako: kampriĉulo, ekspluatanta dunglaboristojn.

OGPU: Ŝtata Politika Administracio, sovetia
ŝtatorgano, kies tasko estas senindulga batalo kontraŭ la interna
kontraŭrevolucio.

Comments