Griekenland: ‘Burdened with debt’ - Interview met TPTG

Zal Griekenland het einde van de Eurozone betekenen? Wat zou de val van de Eurozone betekenen voor de klassenstrijd in Griekenland en de rest van Europa? Wat zou het betekenen voor de Griekse economie en verdere ontwikkeling van de crisis?

We kunnen nog niet zeggen of deze bijzonder irrationele toestand waarbij er “aan de ene kant ongebruikt kapitaal en aan de andere kant werkeloze arbeiders” (in de woorden van Marx) bestaan in de toekomst opgelost gaat worden door een gecontroleerde recessie die de concurrentieposite van de Griekse economie zal versterken binnen een nieuwe Europese cyclus van accumulatie of de toenemende contradicties als gevolg van een uitgerekte devalueringspolitiek zullen leiden tot een chaotische ineenstorting van de Eurozone.

Het is niet duidelijk hoe ver de centralisering van het kapitaal zal gaan en wat voor vormen dit aan gaat nemen. Hoewel we nog midden in een devalueringsproces zitten door de ‘schuldencrisis’, is het nog te vroeg om te zeggen wat de vorm en inhoud van het toekomstige accumulatieregime, gevoed door een gedevalueerde arbeidskracht, zullen zijn en hoe stabiel dit regime zal zijn. Dit proces heeft geleid tot een felle competitie tussen de kapitalistische “vijandige broers” waar, zowel op het niveau van de relaties tussen natie-staten als op nationaal niveau, de sterkste en sluwste “probeert zijn deel [van de schulden] tot een minimum te reduceren en af probeert te schuiven op de zwakste”(Marx). Dit alles heeft ook bijgedragen aan een opleving van nationalisme onder de arbeidersklasse, van puur individualistisch conflict voor het behoud van de eigen baan en van export van de arbeidskracht (voornamelijk het hoog opgeleide deel).

Wat hebben jullie te zeggen over de nieuwe Griekse technocratische regering en hun beleid? In hoeverre zal hun beleid en hun hervormingen de klassenstrijd ondermijnen? Er waren grote vakbondsdemonstraties in Athene en confrontaties met de politie, het lijkt er dus op dat de Griekse bevolkiong deze maatregelen niet accepteert. Er is ook een interessant artikel van Mark Ames wat aantoont dat de nieuwe Griekse minister van Infrastructuur, Transport en Netwerken, Makis Voridis, de fascistische studentengroep “Studentenalternatief” aanvoerde in 1985. Wat is de positie van het leger? Is een coup en een nieuwe Junta om het kapitaal te beschermen waarschijnlijk?

De nieuwe Griekse technocratische regering is een gevolg van de zwakte van de voorgaande PASOK regering die niet in staat was om de bezuinigingen en hervormingen van het Structural Adjustment Program door te drukken. Het was een reactie van de staat op de legitimiteitscrisis van de vorige regering en de onmogelijkheid van het politieke systeem in haar geheel om de recente sociale opstand en klassenstrijd te beteugelen. De 48-uurs staking van 19-20 Oktober (2011, red.) en de weidverspreide geweldadige confrontaties tijdens de parades op de nationale feestdag van 28 Oktober dwongen de premier om eerst de truc van het referendum te proberen en daarna, na druk vanuit zijn partij en de EU, die van het opstellen van een ‘regering van nationale eenheid’ met de samenwerking van het populistische nationaal-conservatieve LAOS en het centrum-rechtse Nieuwe Democratie. De hervormingen en bezuinigingen die door de premier werden aangekondigd waren feitelijk gewoon een voortzetting van de politiek van de voorgaande regering, een voortzetting van het aanhoudende en verdiepende fiscale terrorisme. Echter, tot nu toe had de regering nog niet geprobeerd om hier nog extra maatregelen bovenop te gooien en probeerde de implementatie van de nieuwe belastingwet ‘flexibel’te hanteren.

De reactie van de arbeidersklasse is moeilijk te voorspellen. Momenteel (rond het afnemen van dit interview in Mei 2012 en voor de nieuwe verkiezingen, red.) lijkt de regering van nationale eenheid nog enigzinds gedoogd te worden, mede omdat ze geleid wordt door een technocraat, iemand die zogenaamd niet ‘corrupt’ zou zijn zoals de politici en een professioneel bestuurder zou zijn. Echter, deze regering is zwak door de vele verschillende kampen waarin ze verdeeld is die allemaal proberen de politieke verantwoordelijkheid voor de gevolgen van de bezuinigingen te vermijden. Hierdoor zal het moeilijk zijn om lang genoeg aan de macht te blijven om haar taak af te maken. Daarnaast maakt de nieuwe golf van verwoestende hervormingen en bezuinigingen die ze hebben aangekondigd de mogelijkheid om de sociale woede uit te stellen nogal beperkt.

Discussies over de mogelijkheid van een militaire coup zijn niet nieuw. Neem bijvoorbeeld dit artikel van 19 September waar een CIA rapport uit Juni 2011 besproken wordt. Deze discussies laaiden weer op toen de vorige regering plotseling besloot om de militaire top te vervangen om een strakkere controle over de militaire staf uit te oefenen met het oog op toenemend arbeidersverzet en de incapaciteit van de regering om een balans te vinden tussen de verschillende belangen en doelstellingen van de verschillende fracties van het Griekse kapitaal. Maar een van de meest fundamentele redenen voor deze zet was de noodzaak om te zorgen dat de legertop volledig achter de extra bezuinigingen op defensie zou staan (waaronder het ontbinden van een aantal divisies in Noord Griekenland) omdat de vorige stafchef had aangegeven zich tegen de bezuinigingen op defensie te keren. De nieuwe officiers zijn ervaren en zijn hevig betrokken beweest bij diverse NAVO en EU operaties en zijn vooral jonger en uitgekozen op hun loyaliteit aan de regering.

Dus vlak voordat de PASOK regering ruimte maakte voor de nieuwe regering van ‘nationale eenheid’ hebben ze hun eigen partijloyalisten uitgekozen. Ook onthulde een Grieks tijdschrift recent dat het ontslaan van een deel van de Griekse militaire top te maken had met hun weigering om het leger in te zetten tegen stakingen, waaronder de 48-uurs staking van 19 en 20 Oktober.

In een situatie van algemene crisis kunnen we niet uitsluiten dat het leger wordt ingezet om de repressieoperaties tegen de opstandige massa te leiden. Volgens sommige berichten riep de artelleriecommandant van een stad in de buurt van Athene de militaire staf op om klaar te zijn voor het gevecht omdat het land op de rand van de afgrond staat en het leger de straat op gestuurd zou kunnen worden.

Het is echter moeilijk voor het leger om een autonome rol te spelen in het Griekse politiek leven en daarom ook hoogst onwaarschijnlijk dat de legerleiding het initiatief zou nemen om een coup te plegen om het kapitalisme te redden. Zo’n initiatief zou enorm beschamend voor de EU zijn omdat een land onder militaire dictatuur uit de EU gestoten zou moeten worden. Het is waarschijnlijker dat de Griekse staat het leger zou gebruiken wanneer de protesten zich uitbreiden en de situatie niet meer door de politie de kop ingedrukt kan worden.

Het door PASOK voorgestelde referendum vond niet plaats als gevolg van EU regelgeving. Was er een alternatief te vinden in dat referendum of was het weer eens het minste van twee kwaden onder het kapitalisme? Wat is de mening van de Grieken over de Europese Unie en haar imperialisme?

Het voorstel voor het zogenaamde referendum over het EU schuldenplan was gewoon een trucje van de vorige regering (en vooral Papandreou persoonlijk) omdat die rap aan legitimiteit verloor en nit in staat was het nieuwe schuldenverdrag af te dwingen. Hun oplossing bestond uit het vormen van een nieuwe regering van ‘nationale eenheid’ met wat leden van Nieuwe Democratie en LAOS. De manier om dit te doen was via het voorstel van dit ‘referendum’ wat vooral diende als chantagemiddel van Papandreou tegen Nieuwe Democratie om hen in de nieuwe coalitieregering te dwingen. Er was nooit sprake van de mogelijkheid dat zo’n referendum echt plaats zou vinden omdat het het voortzetten van het fiscale terrorisme van de afgelopen twee jaar in gevaar zou kunnen brengen, iets wat PASOK geenszins van plan was. Daarnaast was de melodramatische manier waarop dit allemaal gebracht werd instrumentaal omde Griekse bevolking in het algemeen te terroriseren om hen de nieuwe regering als een oplossing te laten zien. Het waren slechts bepaalde delen van ‘links’ die het referendum als een optie zagen onder de illusie dat ze zo de macht toebedeeld zouden krijgen.

Populistisch nationalisme is erg aanwezig binnen het deel van het Griekse proletariaat dat deelneemt aan de strijd. Deze ideologie wordt vooral gepromote door de linkse parlementaire partijen die grote invloed hebben op de discourse, rethoriek en activiteit binnen de strijd. Zelfs voor een aantal proletarieers of petit-bourgeoisie die hard geraakt zijn door de crisis maar niet verbonden zijn aan politieke partijen lijkt nationale identiteit het laatste denkbeeldige schuilplekje terwijl al het andere rap ineenstort. Achter de slogans tegen de ‘buitenlandse regering van sell-outs’ of voor de ‘redding van ons land’, ‘nationale soevereiniteit’ en een ‘nieuwe grondwet’ schuilt een diep gevoel van angst en vervreemding waar de ‘nationale gemeenschap’ een magische oplossing pretendeerd te zijn. Klassenbelangen worden vaak uitgedrukt in nationalistische termen wat een vaak verwarde en explosieve politieke cocktail oplevert.

De ideologie van ‘nationale eenheid’ wordt ook gepromote en gebruikt door de Griekse kapitalistische staat zelf. De EU-partners worden door hen neergezet als bestuurders en rivalen, het hun eens zo dierbare fabeltje van het Europese dorp waar iedereen vredig samenleeft en alles democratisch besloten zou worden stort in een paar seconden ineen terwijl de verdediging van de natie, deze belachelijke misleiding, nu naar de voorgrond wordt geschoven. Het meest conservatieve deel van het Griekse proletariaat wat niet bereid is om haar devaluering door middel van de klassenstrijd tegen te gaan en zich achter het neoliberale programma schaart vestigd al haar hoop op een toekomstige toename in de waarde van haar eigen arbeidskracht door een gehoopte toename van de concurrentiepositie van de Griekse economie in de toekomst.

In beide gevallen wordt de EU en vooral Duitsland als haar vermeende leider gezien als een vreemde mogendheid die de bezuinigingen en hervormingen er doorheen drukt om haar eigen belangen veilig te stellen en de volledige afbetaling van de Griekse nationale schulden te garanderen. Een ander wijdverbreid idee is dat de machtige landen binnen de EU hun oog hebben laten vallen op de goedkope overname van de Griekse grondstoffen en haar vaste kapitaal. De overheid wordt gezien als een dienaar van buitenlandse belangen die haar soevereiniteit is verloren als gevolg van de fiscale plichten van de Griekse staat. Het grootste verschil tussen de ‘linkse’ en neoliberale politieke propaganda ligt in haar methode om deze zogenaamde ‘nationale soevereniteit’ terug te winnen. In het neoliberale geval is dit als gevolg van het successvol uitvoeren van het bezuinigingsprogramma. In het linkse geval is dit als gevolg van een nationaal onafhankelijk, sociaaldemocratisch pad voor de ‘ontwikkeling van het land’, in andere woorden: voor de kapitalistische ontwikkeling.

Natuurlijk zijn er kleinere radicale tendensen binnen het Griekse proletariaat die de ware aard van het bezuinigingsprogramma snappen, die van een harde klassenaanval tegen het proletariaat gekoppeld met het doorstaan van de crisis door het herstellen van de winstgevendheid van het Griekse kapitaal door de vernietiging van haar onproductieve delen (zoals de kleine familiebedrijven, die massaal over de kop gaan). De klassenbewuste delen van het proletariaat beseffen dat deze aanval de specifieke vorm is die de collectieve kapitalistische strategie van de EU in Griekenland aanneemt. Het aannemen van een gemeenschappelijke munteenheid was de vorige historische vorm van deze strategie. De bezuinigingsprogrammas die worden ingevoerd of in de nabije toekomst ingevoerd gaan worden door de hele EU en hun consolidatie via de Europese Begrotingsunie (EBU), om de Europese schuldencrisis te beheersen en de gemeenschappelijke munt te redden, vormen de huidige vorm van de collectieve kapitalistische strategie die gevolgd wordt in het belang van alle nationaal kapitaal gezamenlijk en voor de heersende klassen in Europa, met alle contradicties, scheuringen, botsingen en serieuze socio-politieke turbulentie die dit met zich meebrengt.

Griekenland is de afgelopen jaren een beetje het ‘epicentrum’ van de globale klassenstrijd geweest. Wat voor impact had de recente (20 Oktober 2011, red.) confrontatie tussen de Stalinistische Communistische Partij van Griekenland (KKE) en de rest van de beweging? Was die confrontatie in staat om de samenhang van de beweging te verzwakken?

Ten eerste zouden we het idee dat Griekenland het ‘epicentrum’ van de globale klassenstrijd is willen tegenspreken. Ondanks het feit dat de proletarische activiteit continue en levendig is en reeele obstakels opwerpt voor de herstructurering van de klassenverhoudingen blijft deze activiteit toch enigzinds ‘zwak’. De strijd is nog steeds versplinterd, defensief en voor een groot deel onder de controle van de vakbonden en er is een groot gebrek aan autonome proletarische actie en actie met een radicalere inhoud die voorbij de vakbonden en hun eisen gaan. De houding van een groot deel van de arbeidersklasse bestaat nog steeds uit ofwel een individualistische mentaliteit of een sectorale identiteit (onderverdeling per industrietak of deel van de arbeidersklasse, red.) die de versplintering van de klasse bevorderd of een nationalistische of populistische houding die alle probelemen slechts neerlegt bij de ‘corruptie’ van de politici, in plaats van het systeem in haar geheel.

Echter, we erkennen ook dat de klassenstrijd in Griekenland een directe en indirecte invloed heeft op de klassenstrijd op een hoger niveau, vooral op het Europese niveau, nu het duidelijk is dat vergelijkbare “hervormings/bezuinigings”-programmas door de gehele EU worden ingesteld.

De aanval van de nationale schuldencrisis vond haar onmiddelijke doelwit in de publieke sector. Daarom waren de arbeiders in deze sector de eersten die zich verzetten tegen de loonsverlagingen, het snijden in de publieke uitgaven, het ontmantelen van de diensten en het vernietigen van een groot aantal staatsbedrijven. Naast de stakingen en demonstraties die piekten afgelopen Oktober tekende een golf van sit-in protesten bij gemeentehuizen, ministeries en de kantoren van overheidsdiensten door werknemers in Athene en het hele land een ongebruikelijke opleving van de strijd in deze sector. Arbeiders blokkeerden de ingang van het informatieverwerkingskantoor van de sociale dienst, de ministeries van huisvesting, binnenlandse zaken en ontwikkeling en de pensioenafdeling van de algemene rekenkamer. Deze militante acties die, tenminste tijdelijk, de plannen tot het vormen van een ‘arbeidsreserve’ (wat het ontslag van ten minste 30.000 arbeiders zou betekenen) blokkeerden vormden het signaal voor het ontwaken van het gros van de chronisch apathische ambtenaren en publieke werkers wiens bestaan nu, volgens de staatspropaganda, het grootste ‘structurele probleem’ van het land zou vormen.

De kapitalistische crisis bleek voornamelijk voor proletariers erg ongezond nadat hevige bezuinigingen van allerlei soorten op de gezondheidszorg hun effecten toonden: de ziekenhuisbudgetten werden met 40% verlaagd, er is chronisch gebrek aan genoeg personeel op de werkvloer, er zijn tekorten aan medicijnen, er zijn fusies of zelfs sluitingen van zuikenhuizen, psychiatrische inrichtingen en rehabilitatiecentra. Zorgwerkers hebben hierop geantwoord met continue stakingen of zelfs bezettingen van het ministerie van gezondheidszorg, de laatste hiervan duurde 15 dagen. Een interessante strijd vond plaats in het algemene ziekenhuis van Kilkis, een stad in Noord-Griekenland. De algemene vergadering van alle zorgwerkers (inclusief artsen) besloot om het ziekenhuis te bezetten maar het werk door te laten gaan door alleen nooddiensten te draaien totdat alle achterstallige lonen waren betaald en hun lonen terug gebracht zouden worden naar het niveau van voor de inmenging van de troika (EU-ECB-IMF). Alle beslissingen binnen het ziekenhuis werden tijdens de bezetting genomen door de algemene arbeidersvergadering. Ze maakten ook alle gezondheidszorg gratis met de verklaring dat de langdurige problemen van het nationale gezondheidssysteem (ESY) niet opgelost kunnen worden binnen het kader van de gezondheidssector alleen en ze vroegen de solidariteit van iedereen. Daarmee plaatsten ze hun problemen in het algemene kader van de politieke en economische problemen als gevolg van de kapitalistische crisis en haar aanval op de hele arbeidersklasse.

Twee melkfabrieken in Attiki en Larissa waren het terrein van enkele overwinningen: na slechts 1 dag staken in de Agno melkfabriek tegen ontslagen, wat gepaard ging met confrontaties met de oproerpolitie, kregen de arbeiders hun banen terug. In Larissa zorgde de staking ervoor dat de bazen zowel de ontslagen als de loonsverlagingen terugdraaiden. In een pharmaceutische fabriek in Noord-Attiki was de strijd van 330 arbeiders gericht op het eisen van achterstallige lonen (die al maanden niet uitbetaald waren). Ook hier kwam het tot confrontaties met de oproerpolitie toen de bazen probeerden machines ter waarde van duizenden euros uit de fabriek te slepen. De 400 staalarbeiders van Elliniki Chalivourgia (die al 150 dagen aan het staken zijn) in West-Attiki begonnen hun strijd als antwoord op 50 ontslagen nadat een chantagepoging van de baas, waarbij de arbeidersovereenkomst aangepast zou worden (5 uur per dag voor een loonsverlaging van 50%), afgewezen was.

Ook de zogenaamde ‘Communistische’ bazen zijn door de recessie geraakt. Sinds December 2010 begon het bestuur van het 902 FM/902 TV station (wat eigendom is van de KKE) arbeiders te ontslaan die geen lid van de partij waren zonder enige voorafgaande aankondiging. Erger nog, toen deze arbeiders zich probeerden te organiseren tegen de ontslagen werden ze geconfronteerd met de verdeel-en-heers tactieken van de partij die de partijleden op de werkvloer tegen hen opzette.

Het gebruik van de staalwerkersstaking als middel om de algemene politieke liojn van de Stalinistische partij te promoten laat echter wel wat ruimte over voor opportunistische manoeuvres, zoals het recente (17 februari 2012) warme welkom van een zogenaamd ‘solidariteitscomite’ van de Neo-Nazistische ‘Gouden Dagenraad’ door het lokale hoofd van de aan de KKE verbonden vakbond PAME. Of de staalwerkers richting een dubbele nederlaag gaan – door de bazen en de Stalinisten die de strijd ondergeschikt aan hun eigen politieke schaakspelletjes proberen te maken – of niet is een gok die niet veel mensen willen maken… (de staking is inmiddels met geweld en traangas gebroken door de oproerpolitie op bevel van de premier, red.)

Conflicten over achterstallige lonen zijn ook veelvoorkomend in de tertiere sector. Hotelarbeiders staakten in Noord-Griekenland en eisten hun achterstallige lonen (die al maanden niet uitbetaald waren) en voornamelijk jonge en werkeloze mensen die deelname aan een nationaal statistisch onderzoek wisten via zelforganisatie hun lonen (die al een half jaar niet aangekomen waren) binnen te halen.

Laten we het nu eens hebben over de confrontatie tussen KKE/PAME (de vakbond verbonden aan de KKE) en de andere demonstranten tijdens de algemene staking van 20 Oktober 2011. Om te beginnen willen we wat dingen duidelijk maken over die dag. KKE leden stonden in militaire rijen opgesteld in het gebied voor het parlement, met hun rug naar het parlement toe en hun gezicht naar de andere demonstranten toe, bewapend met helmen en stokken en met de oproer politie achter hen opgesteld. Ze verhinderden iedereen om in de buurt van het parlement te komen en vroegen journalisten naar hun identiteit en perskaarten en vielen iedereen in de massa aan die weigerde zich aan hun cordons te houden. Toen de confrontatie begon sprong de oproerpolitie naar voren ter verdediging van de KKE militanten en vielen ze de andere demonstranten aan met traangas en flashbangs (Voor een volledig overzicht en een uitgebreide interpretatie van de gebeurtenissen die dag, zie het artikel van de groep Blaumachen uit Thessaloniki, red.).

Het werd later duidelijk dat de Stalinisten een overeenkomst hadden met de politie zodat ze hun eigen demonstratie konden handhaven. Volgens onze informatie waren er vergelijkbare overeenkomsten tussen de KKE en andere ‘linkse’ partijtjes en hun vakbondsleden zodat iedereen een speciaal aangewezen plekje op het plein kreeg wat binnen de door de KKE goedgekeurde strategie paste. Zij kozen dan ook later massaal de kant van de KKE in hun afwijzing van de andere demonstranten als “anarcho-fascisten”, “provocateurs”, etc. Deze beschuldigingen werden naar iedereen geslingerd die geen onderdeel van de deal waren of zich niet bij de cordon-strategie wilden aansluiten en naar het parlement wilde oprukken. Het moet gezegd worden dat een groot deel van de mensen betrokken bij de confrontaties met de Stalinisten anarchisten en anti-autoritairen waren.

Voor zover we wat kunnen zeggen over de impact van die confrontatie hebben we enkele observaties:

- De KKE/PAME deden aan flink wat machtsvertoon op het niveau van ‘straatpolitiek’. Tot dan toe waren alle acties en demonstraties van de KKE afgezonderd van de rest van de mobiliseringen. De boodschap van deze demonstratie had een tweevoudige betekenis. Het toonde praktisch aan dat, los van de gewone staatspolitie, proletariers zich ook moeten kunnen weren tegen de Stalinistische politie. Als we beseffen dat veel mensen deze gebeurtenis zagen als een conflict ‘tussen demonstranten’ dan zien we dat de acties van de KKE de mensen flink bang hebben gemaakt. Tegelijkertijd bewees de KKE haar capaciteit om de ‘wet en orde’ te handhaven als een parlementaire politieke macht.

- De KKE was in staat om demonstranten te verdelen in diegenen die de ‘moordachtige aanvalen door de gemaskerde provocateurs’ (in bombastisch KKE taalgebruik) afkeurden en diegenen die het vertekende beeld van de werkelijkheid van de KKE niet accepteerden. Deze verdeling stak ook de kop op in de lokale vergaderingen en comites en de basisvakbonden.

- Wij zijn van mening dat de KKE en ‘links’ in het algemeen (reformistisch en parlementair links en delen van buitenparlementair ‘radicaal’ links zoals diverse Trotskyistische en Maoistische groepjes, etc., red.) een centrale rol gaat spelen voor de kapitalistische heerschappij als de grote politieke krachten (PASOK en Nieuwe Democratie) het niet gaan redden om het centrum van het politieke theater te blijven.

- En, last but not least, kunnen de acties van de KKE gezien worden als de eerste stap richting een nieuwe politiedoctrine die probeert demonstranten in toom te houden en proletarisch geweld de kop in te drukken door het creeeren en versterken van de scheiding tussen ‘geweldadige’ en ‘niet-geweldadige’ demonstranten. Een scheiding die tijdens de vorige demonstraties steeds minder duidelijk werd. Deze nieuwe politiedoctrine wordt gerealiseerd door de samenwerking tussen het politieapparaat en de mechanismes van de partij en vakbond.

Wat kunnen jullie ons vertellen over de volksvergaderingen? Hoe staken die de kop op? Ondersteunen de arbeiders die? Worden die zwaar beinvloed door activisten van politieke partijen? Zijn er ook algemene vergaderingen op de werkvloeren of alleen op de pleinen?

De eerste ‘volksvergaderingen’ verschenen tijdens de opstand van December 2008. In veel gevallen waren ze verbonden met de bezetting van publieke gebouwen zoals de gemeentehuizen. De bezetters organiseerden bijeenkomsten met de lokale bevolking om de opstand te verbreden door middel van lokale acties, altijd verbonden met de algemene opstand. Tijdens al deze acties was het algemene kenmerk de poging om de opstand ‘open te stellen’ voor de buurten. Deze bijeenkomsten waren ‘buurtraden van de opstand’ of ‘volksvergaderingen’ zoals ze genoemd werden. In de meeste gevallen kwamen er duidelijke stromingen naarboven binnen deze sociale verbreding, vooral toen de opstand begon uit te doven. Een stroming wilde een gemeenschap van strijd organiseren die het spectrum van de opstand wilde verbreden, een andere stroming verkoos de voorkeur voor activiteit die zich meer bezig hield met lokale zaken op een vaste basis. Deze vergaderingen begonnen echter langzaam te verzwakken en de meesten van hen stopten of bleven slechts met een handjevol mensen bestaan.

De mensen die deelnamen in deze bijeenkomsten waren voornamelijk anarchisten en anti-autoritairen, linksen maar ook een groot aantal ‘apolitieke’ buurtbewoners (werkenden, werkelozen, studenten en soms zelfs eigenaren van kleine winkeltjes). Aan het begin namen de meeste mensen deel als opstandelingen maar toen de opstand verzwakte keerden de oude identiteiten terug: de anarchist, de linkse activist en de ‘buurtbewoner’ die vooral lokale zaken wilt bespreken.

De volgende dynamische opleving van de volksvergaderingen onstond in Mei 2011 als gevolg van de “indignados” (verontwaardigden, red.) beweging in Spanje en de opstanden in Egypte en Tunesie.

De beweging van de pleinvergaderingen onstond volledig onverwacht op 25 Mei 2011 in Athene. Vanaf de eerste dag bezetten de demonstranten het Syntagma plein, het centrum van Athene en de plek waar de dagelijkse algemene vergadering met honderden en soms zelfs duizenden deelnemers plaatsvond. De oorspronkelijke oproep was een verklaring van onafhankelijkheid en afkeer van de politieke partijen, vertegenwoordiging en ideologieen. Er was ook sprake van de wil om vreedzaam te protesteren tegen de bezuinigingsmaatregelen, de manier waarop de staat de schuldencrisis aanpakte en ‘iedereen die ons in deze situatie had gebracht’. Verder was de centrale slogan een oproep voor ‘echte democratie’. De slogan voor ‘echte democratie’ werd al snel vervangen door een slogan voor ‘directe democratie’. De oorspronkelijke poging van de organizers om een serie regels in te stellen voor de algemene vergadering werd door de deelnemers van de hand gewezen. Echter, een paar reguleringen werden ingevoerd omtrend de spreektijd (90 sec.) de manier waarop iemand een onderwerp mag inbrengen voor discussie (geschreven, uiterlijk 2 uur voor het begin van de vergadering) en de manier waarop sprekers worden gekozen (door een trekking). Het is ook belangrijk om te vermelden dat rondom de centrale discussie van de algemene vergadering er altijd flink wat discussies, bijeenkomsten of zelfs verhitte confrontaties waren tussen de deelnemers.

Links en vooral leden van SYRIZA (de parlementaire reformistische ‘coalitie van radicaal links’, red.) raakten al snel betrokken bij de Syntagma vergaderingen en namen centrale posities in in de groep die opgezet was om de bezetting van het Syntagmaplein te runnen en vooral in de groep die ging over administratieve ondersteuning en communicatie. Deze twee groepen waren het belangrijkst omdat zei de agenda van de vergaderingen organiseerden en de volgorde van de discussie. Het moet gezegd worden dat deze mensen zich niet openlijk uitlieten over hun politieke associatie en op kwamen dagen als ‘individuen’. Echter, ze waren niet compleet in staat om zo’n heterogene en ontvlambare vergadering te manipuleren omdat de delegitimisering van politieke partijen al erg wijd verspreid was.

De klassensamenstelling van de bijeenkomsten was voornamelijk proletarisch (werkelozen, arbeiders uit de private sector, ambtenaren, universiteitsstudenten, etc.) en politiek vaak democratisch-links georienteerd (antifascistisch, anti-imperialistisch, patriotisch).

De Syntagmapleinvergaderingen duurden voor meer dan twee maanden, op een bijna dagelijkse basis. In die tijd werden er veel beslissingen omtrend de organisatie van directe acties genomen. Hier deed echter slechts een deel van de mensen daadwerkelijk aan mee. Het lijkt erop dat het direct democratische proces van slechts voor of tegen een bepaald voorstel stemmen in zulke gigantische bijeenkomsten vooral de passiviteit en de rol van de individuele toeschouwer/stemmer lijkt te versterken. De passiviteit en individualisering van een groot deel van de mensen werd overstegen op de dagen van de algemene stakingen (15/6, 28/6, 29/6 2011) toen de noodzaak tot strijd tegen de pogingen van de staat om de demonstraties te brekenen en Syntagma te ontruimen niet alleen op praktische wijze leidde tot de deelname van duizenden mensen in de confrontatie met de politie maar ook leidde tot een uitdrukking van daadwerkelijke solidariteit tussen de demonstraten.

Eind Juli 2011 veegde de politie het plein leeg. Hierna faalden alle pogingen om de algemene vergadering nieuw leven in te blazen zonder het plein te bezetten. Een van de redenen is dat het heroveren van deze ruimte door middel van de bezetting erg belangrijk was voor het bestaan van de vergadering. Niet alleen vanwege de bescherming die het bood tegen de politie maar ook als voorwaarde voor het creeeren van een proletaritsche publieke ruimte, waarvan de dagelijkse algemene vergadering slechts een onderdeel was.

Tijdens de bezetting van het Syntagmaplein werden er veel lokale vergaderingen gevormd door allerlei buurten in heel Griekenland, niet alleen in Athene. Hun eigenschappen waren grotendeels hetzelfde als die van de Syntagmavergadering alleen dan kleiner van opzet. Een groot aantal van deze vergaderingen bestaat nog steeds maar de deelname is veel kleiner op een paar uitzonderingen na. Ze richten zich vooral op lokale zaken maar organiseren ook activiteiten gerelateerd aan het verzet en de betalingsweigering van de nieuwe ‘belastingwet’ die in de electriciteitsrekening verwerkt is. Hierdoor zijn de deelnemers niet alleen politiek van aard (anarchisten en linksen) maar ook buurtbewoners die de nieuwe belasting die bovenop al hun ellende komt niet langer kunnen of willen betalen. Voor zover het de werkplaatsen betreft zijn hier echter geen permanente vergaderingen die buiten de vakbonden staan.