De paradox van het reformisme: een oproep voor economische blokkades

De neoliberale ideologie is een grote bak stront en iedereen links van Labour (Britse sociaaldemo-cratische partij vergelijkbaar met de PvdA,red.) weet het.

Critici hebben gewezen op haar gebrekkige veronderstellingen ten aanzien van perfecte concurrentie, toegang tot informatie door consumenten, de fabel van de ‘menselijke aard’ en tal van andere factoren die niks met de echte wereld te maken hebben. Ze hebben er ook op gewezen dat wanneer het neoliberale beleid is toegepast, de resultaten vaak desastreus zijn. Een beroemd voorbeeld is het zogenaamde J-curve model voor de overgang van de voormalige Sovjet-Unie naar
een Westerse vorm van kapitalisme. De ‘J’, een kleine terugval in de overgang gevolgd door een lange opleving waarin het neoliberale beleid haar magie zou laten werken, leek uiteindelijk meer op een ‘L’ en stortte miljoenen in nog diepere armoede dan voorheen.

Ook hier wordt erop gewezen hoe de neoliberale dereguleringen in de financiële sector hebben geleid tot het soort speculatieve capriolen dat de financiële crisis veroorzaakte – terwijl ze nog meer neoliberalisme voorschreven als remedie. De PCS-unie en UKUncut activisten wijzen op het massale ‘fiscaal gat’ van £120bn dat de bezuinigingen met gemak zou dekken.

Men wordt er op gewezen dat de verzorgingsstaat werd opgericht op een moment dat Groot-Brittannië failliet was en een zware schuldenlast uit de Tweede Wereldoorlog had, maar wordt nu ontmanteld in de opleving van een relatief kleine recessie en een bescheiden staatsschuld. Kort-om, er is geen tekort aan argumenten inzake de ondoeltreffendheid of de onredelijkheid van het neoliberale beleid. Dus waarom winnen we niet?

De reden dat argumenten ons nergens brengen is dat de politiek niet gebaseerd is op goede argu-menten, maar op machtsverhoudingen. Democratieën institutionaliseren machtsstrijd tot op zekre hoogte, want het is nogal storend periodieke staatsgrepen en burgeroorlogen te hebben elke keer als er een verandering moet plaatsvinden. Maar slechts bepaalde belangen worden geïnstitutiona-liseerd. Hier is een hint: het zijn niet de onze.

Zodoende verzetten de partijen in de buurt van het pluche zich geen van allen tegen de bezuini-gingen (Labour inbegrepen). De Liberaal Democraten (vergelijkbaar met D’66, red.) zijn een schoolvoorbeeld van wat er gebeurt als voorheen kleine partijen in de buurt van de macht komen – ze worden allemaal hetzelfde als de rest en werken net zo hard mee aan waar ze zich eerst nog tegen keerden. Aangezien onze belangen niet vertegenwoordigd worden in dit systeem brengen enkel argumenten ons nergens. Als we het debat al winnen dan gaan de bezuinigingen nog steeds gewoon door en kunnen we op z’n best achteraf een gevoel van gerechtvaardigde verontwaardi-ging voelen.

Als we willen winnen, moeten we erkennen dat gelijk hebben alleen niet genoeg is. Het is een kwestie van macht. Een voorbeeld: Het is waar dat de Britse verzorgingsstaat werd opgericht in een tijd waarin de nationale financiën zich in een veel slechtere staat bevonden dan nu. Maar het is de moeite waard te kijken naar de toestand waarin de heersende klasse zich bevond toen de verzorgingsstaat werd opgericht.

Om alle twijfel weg te nemen, luisteren we naar de woorden van een Tory (Conservatief,red.): “We moeten hen hervormingen geven of anders geven zij ons revolutie!”, zei Quintin Hogg in 1943. Toen de heersende klasse de arbeidersklasse vreesde, was de verzorgingsstaat een compromis die de moeite waard was. Nu zijn ze niet bang voor ons en staan ze klaar om alles te ontmantelen. Dus de paradox is dat zonder de dreiging van de revolutie zelfs het reformisme niet eens mogelijk is. Aan de andere kant,met een strijdbare menigte op de straten en een stakende arbeidsmassa, lijken de op woorden vertrouwende reformisten ineens een aantrekkelijke onderhandelingspartner voor de regering en de elite. Achteraf zullen ze ongetwijfeld beweren dat het hun ‘verantwoordelijke’ protesten waren die zaken voor elkaar kregen.

Het gaat allemaal om de balans van klasse-krachten. Het is vooral een machtsstrijd, geen moreel argument. Misschien hebben we het recht aan onze kant, maar dat zal de uitkomst niet bepalen. Voor de strijd tegen de bezuinigingen, zijn er verschillende gevolgen. Symbolisch protest zal niks uithalen. Als acties zoals UKUncut zich verplaatsen van vooral bewustmaking naar de economische blokkades, dan komen we ergens. En aangezien de staat overeenkomstig zal reageren, moeten we voorbereid zijn op meer geweld door de politie als we serieus willen spreken over het winnen van deze strijd. Er bestaat geen twijfel over dat dergelijke tactieken ook wel veroordeeld zullen worden door degenen die zogenaamd aan ‘onze kant’ staan, net als Aaron Porter (voorzitter studentenbond, red.) die na het Millbank protest die deze beweging kick-startte de studenten achteraf veroordeelde. De ironie is dat zonder een dergelijke beweging zij evengoed machteloos zijn.

Maar aangezien de TUC (Grootste Britse vakbond, vergelijkbaar met de FNV,red.) in de ban van de Labour Party is en alle onafhankelijke arbeidersorganisatie ontbreekt, lijken houdbare, gecoördi-neerde stakingen tegen de bezuinigingen onwaarschijnlijk. Aan de andere kant zijn economische blokkades al vaker gebruikt in Frankrijk tijdens de protesten tegen de pensioenverhoging in 2006 om grote invloed uit te oefenen, zowel als een standalone tactiek als ter ondersteuning van de sta-kingen.

De essentie van het idee is om de blokkades op economisch significante zaken te richten, van win-kelcentra tot transportknooppunten en depots om zo een economische impact op hun winsten vergelijkbaar met een staking te hebben. Om doeltreffend te zijn, moeten deze als massa-acties uitgevoerd worden anders is het voor de politie, die bedreven is in de arrestatie van individuele activisten, erg makkelijk om zoiets te breken. We hebben geen martelaren nodig, maar resultaten! We hebben al gezien dat grote mensenmassa’s in staat kunnen zijn zichzelf te verdedigen tegen aanvallen van de politie, vooral als ze voorbereid op pad gaan, wetende wat te verwachten (zoals sommigen die met beschermende kleding verschenen op antibezuinigings-demonstraties in Lon-den). Het winnen van de argumenten en het maken van gemotiveerde kritiek is allemaal goed en wel, maar het zal de bezuinigingen niet stoppen. Zoals een man die het grootste deel van zijn leven besteedde aan kritiek* al zei: “Niet kritiek, maar revolutie is de drijvende kracht van de geschiedenis”. Pas wanneer de heersende klasse ons het ergste vreest dwingen we de eerste concessies af.

• Karl Marx, De Duitse ideologie - zijn filosofische aanval op diegenen in zijn tijd die dacht dat ideeën alleen de loop van de geschiedenis bepaalden.