De democratische ideologie bevat essentieel twee soorten illusies:
Het idee dat, onder alle omstandigheden, de moreel superieure manier van besluitvorming een soort electorale deelname van de meerderheid is.
Het idee dat het de methode van besluitvorming is die verschillende sociale systemen van elkaar onderscheid.
Deze illusies hebben vele vormen en zijn onderling verbonden. Mainstream Amerikaanse democratische retoriek rechtvaardigt politieke besluiten door zowel het gebruik van verkiezingen als peilingen. Ze is ‘erg democratisch’ in de zin dat de passieve keuzes van de meerderheid de vorm die de repressie en uitbuiting in Amerika aanneemt kunnen wijzigen.
Arbeiderszelfbeheer is een obscuurdere illusie die claimt dat veranderingen in de manier waarop besluiten in een fabriek worden genomen de vorm van de hele samenleving zullen veranderen. Haar centrale positie wordt mooi opgesomd in een sticker die arbeiders oproept hun bazen te ‘ontslaan’ en blijkbaar op precies dezelfde manier aan de lopende band te blijven staan.
Het is belangrijk voor revolutionairen om zich tegen beide versies van de democratische ideologie te verzetten. Enerzijds is er na de revolutie zeker geen enkele reden om ons te fixeren op het besluitvormingsproces. Het is bijvoorbeeld goed mogelijk dat een persoon afgevaardigd kan worden om het bezorgingschema van het gemeenschappelijke warenhuis van die dag te bepalen zonder dat hij daarmee anderen ‘onderdrukt’ – anderen die op die dag misschien liever op het strand liggen. Deze persoon heeft geen dwingende macht over de anderen betrokken bij het warenhuis en het schema bepalen geeft hem of haar geen macht die ze kan opstapelen in inruilen voor andere zaken. Evengoed zouden mensen bijvoorbeeld voor hun eigen plezier kunnen bepalen om het menu van een communale keuken gezamenlijk op te stellen, ook al is dat misschien ‘minder efficiënt’.
Anderzijds is het belangrijk om te beseffen dat geen enkele schema voor samenlevingen in zichzelf een nieuwe samenleving kan creëren. Hoogst democratische, hoogst autoritaire en gemengde vormen worden nu gebruikt om het kapitalisme te beheren. De centrale eigenschap van dit kapitalisme is dat de gemiddelde persoon nul tot geen controle over zijn of haar dagelijkse manier van leven heeft. Loonarbeid domineert de samenleving. Je moet je leven inruilen om je overleven terug te kopen. Of de gemiddelde persoon onder het kapitalisme op de een of andere manier in staat is om te bepalen welke CDs hij of zij koopt, welke gevangenen lange straffen krijgen en welke kleur de straatlantaarns hebben is irrelevant.
De gemeenschap die aan het kapitalisme ontsnapt zal mensen omvatten die effectief hun eigen manier van leven bepalen. Dit is de individuele en collectieve weigering van het werk, ‘commodity productie’, de uitbuiting, etc. Dit zal zeer zeker een grote hoeveelheid gemeenschappelijke beslissingen met zich meebrengen en tevens een grote hoeveelheid individuele beslissingen. De transformatie kan echter niet gereduceerd worden tot een verzameling besluitingvormingsprocessen of een vastgelegd actieplan.
De verschillende manieren van leven zijn soms makkelijker om te beschrijven met Marxistische terminologie omdat ze spreekt over sociale processen in plaats van over geatomiseerde individuele acties. De economie is zowel een manier van besluitvorming als een manier van handelen. Je kan de echte omstandigheden van een maatschappij pas zien door te kijken naar de omstandigheden van het dagelijks leven – hoe een de manier van bestaan in een samenleving zichzelf reproduceert. Dit wordt vrij goed opgesomd in de Marxistische termen van politieke economie, spektakel, commodity, etc.
Alle vormen van democratische ideologie doen een beroep op een model van menselijk gedrag dat impliceert dat iedere persoon een volledig geïsoleerde, losgesneden sociale agent is die anderen alleen beïnvloed op vastgelegde, omkaderde manieren. Dit is de taal van het ‘gezond verstand’ in een wereld waar het verstand, bepaald en beïnvloed door het kapitaal, vaak ver te zoeken is. Ze verdedigd het recht van een man om een vrouw die net verkracht is voor ‘hoer’ uit te maken, simpelweg omdat de acties van de man ‘vrijheid van meningsuiting’ zijn en zogenaamd niet verbonden zijn aan een sociale actie.
Communistische posities zien een sociaal web dat niet te reduceren is tot een vastgelegd aantal afgebakende relaties. Communisten zeggen niet dat we zonder kapitalisme kunnen garanderen dat mensen een menselijke gemeenschap zullen vormen. Ze zegt dat met kapitalisme, mensen in ieder geval zeer zeker geen menselijke gemeenschap kunnen vormen.
Ze ziet dat iedere beweging voor de menselijke gemeenschap de kapitalistische sociale orde en haar sociale verhoudingen zal tegengaan. De motiverende kracht zal niet ontspringen aan een communistische blauwdruk, maar aan het proces van levende proletariërs die nieuwe sociale relaties opbouwen.
Against Sleep and Nightmare
Comments