کارل کائوتسکی: از مارکس تا هیتلر

کارل کائوتسکی در پاییز سال ۱۹۳۸، در شهر آمستردام و در هشتاد و چهار سالگی دیده بر جهان فروبست. کائوتسکی پس از درگذشت بنیان‌گذاران، برجسته‌ترین نظریه‌پرداز جنبش کارگری مارکسیستی و بی‌تردید نمایندۀ تام و تمام آن به‌شمار می‌رفت. در شخصیت او، هر دو بُعد انقلابی و ارتجاعی این جنبش به‌روشنی تجلّی یافته بود. بااین‌حال، اگر انگلس در مراسم تدفین مارکس گفت که «او پیش از هر چیز یک انقلابی بود»، تکرار چنین عبارتی بر مزار شاگرد نامدارش دشوار می‌نماید.